Bonobo dichter bij mens dan chimpansee

Van alle nog levende mensapen staan de chimpansee en de bonobo – die vroeger de dwergchimpansee werd genoemd – het dichtst bij de mens. Onze laatste gezamenlijke voorouder zou ten laatste 4,5 miljoen jaar geleden hebben geleefd, maar in tussentijd is er natuurlijk veel veranderd. De mens is geworden tot wat ie is – Homo sapiens – terwijl ook de chimpansee en de bonobo uit elkaar zijn gegroeid. Hun evolutionaire paden gingen ‘nog maar’ één miljoen jaar geleden uit elkaar.

Biologen hebben altijd al willen weten in welke mate de mensapen (de grote en de kleine) op de mens lijken. Sinds de ontcijfering van het genoom van de bonobo, in 2012, kregen ze daarvoor een belangrijk instrument in handen. Uit de analyse van dat genoom (dat van de chimpansee was al eerder bekend) bleek dat de bonobo en de chimpansee op genetisch vlak zowat op gelijke afstand van de mens staan.

Toch lijkt een bonobo meer op een moderne mens dan een chimpansee, concludeert een groep Amerikaanse biologen nu. Zij deden geen moleculairbiologisch onderzoek, maar verrichten zowaar een post mortem-onderzoek op bewaarde bonobolijken beschikbaar gesteld door de Antwerpse zoo. Een unieke kans, want door hun beschermde status is het zeer moeilijk dit soort onderzoek te doen op bonobo’s.

De onderzoekers onderzochten vooral de spieren van de dode bonobo’s, waarbij ze ontdekten dat die veel meer op menselijke spieren geleken dan de spiermassa van een chimpansee. Dat wijst er mogelijk op dat bonobo’s minder geëvolueerd zijn dan verwacht na hun afsplitsing van de lijn van de mens en vervolgens die van de chimpansee.

Bonobo en chimpansee verschillen bovendien niet alleen anatomisch van elkaar, maar ook in hun gedrag. Zo zijn chimpansees agressief en gewelddadig, bonobo’s zachtaardig, speels en gericht op seksueel plezier. In die aspecten lijken ze meer op de mens.