Bonobo's voelen empathie

Bonobo's verwerken hun emoties op een gelijkaardige manier als menselijke kinderen dat doen. En ze kunnen zich inleven in de gevoelens van soortgenoten.

De Nederlandse primatoloog Frans De Waal en zijn collega Zanna Clay van de Emory University bestudeerden video-opnames van het ‘dagelijkse leven’ van bonobo's in een reservaat in de buurt van de Kongolese hoofdstad Kinshasa. Ze keken vooral naar hoe de mensapen met hun eigen emoties en die van soortgenoten omgingen.

De onderzoekers stelden vast dat bonobo's die hun eigen emoties goed kunnen verwerken, zich beter kunnen inleven in de emoties van anderen. Het lijkt erop dat de bonobo's opgewonden soortgenoten vaker troosten door ze te knuffelen, kussen en aan te raken.

Menselijke kinderen verwerken hun emoties op een gelijkaardige manier, wat suggereert dat de vaardigheid om emoties te reguleren afstamt van de gemeenschappelijke voorouder van de mens en bonobo die zes miljoen jaar geleden leefde. Dat die gedragseigenschappen zich onafhankelijk van elkaar twee keer hebben ontwikkeld, lijkt volgens de onderzoekers immers weinig aannemelijk.

Het onder controle kunnen houden van emoties is essentieel voor het goed sociaal functioneren. De ouder-kindrelatie is daarbij essentieel. Wezen hebben bijvoorbeeld vaker moeite met het beheersen van hun emoties. De onderzoekers stelden nu iets gelijkaardig vast bij bonobo's. Jonge mensapen die als wees opgroeiden in het reservaat nadat de moeder gedood werd door jagers konden duidelijk minder goed omgaan met emoties. De wezen bleven meerdere minuten onrustig na opwinding, zoals een gevecht, terwijl hun leeftijdsgenoten die wel bij hun moeder opgroeiden na enkele seconden kalmeerden. Dat wijst op een gestoorde sociale ontwikkeling als gevolg van een trauma als jong dier.