Bultrugwat?
Bultruggen zijn te onderscheiden van andere walvissen door hun enorme borstvinnen en hun speciale zang. Ze worden vaak dicht bij de kust gevonden en staan bekend om hun indrukwekkende sprongen. De bultrugwalvis is een charismatisch dier dat jaarlijks migreert tussen voedsel- en voortplantingsgebieden. Ze vertoeven in koud water om hun voedsel te vinden en zoeken warm water om een partner te ontmoeten en te baren. Er zijn twaalf populaties bultruggen in de wereld. Bultruggen werden zwaar getroffen door de commerciële walvisjacht, totdat de lnternational Whaling Commission in 1985 een no-catch-beleid vaststelde. Gelukkig herstellen sommige populaties zich dankzij dit beleid, maar andere hebben het nog steeds moeilijk. Om hen te helpen, proberen wetenschappers over de hele wereld te achterhalen hoe het herstel van populaties werkt en wat ervoor zorgt dat sommige walvispopulaties zich wel herstellen en andere niet. Het onderzoek naar bultruggen startte pas in de jaren zeventig, en is dus vrij recent.
"Bultruggen zijn zwaar getroffen door de commerciële walvisjacht. Om hen te helpen, moeten wetenschappers uitzoeken hoe het herstel van populaties werkt."
Altijd onderweg
In mijn onderzoek kijk ik naar de ecologie van bultrugwalvissen die van de V.S. naar Centraal-Amerika trekken. Bultrugwalvissen zijn zeer mobiel. Om juist advies te kunnen geven over de bescherming van deze dieren, is het essentieel om niet alleen de risico’s in hun voortplantings- en voedselgebieden te begrijpen, maar ook de risico’s onderweg. Dat advies kan bestaan uit veilige richtlijnen voor het observeren van walvissen, beheer van het zeeverkeer, gebruik van duurzame visserijtechnieken en regulering van (plastic) vervuiling. Om te weten welke maatregelen moeten worden genomen en waar, moeten we informatie verzamelen over de walvissen en hun migratieroutes. Maar het enorme gebied dat deze dieren beslaan maakt het moeilijk om veel gegevens te verzamelen. Bovendien is Centraal-Amerika een regio met weinig onderzoek naar bultruggen. Daarom wilde ik een andere aanpak proberen.
Burgerwetenschap redt de dag
In 2016 heb ik een non-profit organisatie opgericht (Association ELI-S) om het Cetacean Conservation Project of Nicaragua* op te starten, dat zich richt op het effectief beschermen van mariene ecosystemen.
Het is een wetenschappelijk programma in samenwerking met de lokale bevolking, dat onderwijs en onderzoek combineert.
Binnen dit project sensibiliseren we de lokale kinderen (6-12 jaar) en vissers, maar ook de toeristen die zich bij ons aansluiten om een dagje 'wetenschapper' te worden. We hebben lessen en workshops gegeven aan bijna 190 kinderen en hebben informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ongeveer 100 vissers in de hoop licht te werpen op de aanwezigheid en het belang van bultruggen in het gebied. Ons project wordt vooral gedreven door vrijwillige waarnemers die hun observeringen vanuit het veld met ons delen. Burgerwetenschap stelt gemeenschappen in staat om actief deel te nemen aan onderzoek en te helpen bij het ontrafelen van vragen over niet-bestudeerde soorten in een gebied. Sinds 2016 hebben meer dan 50 waarnemers ons geholpen om wetenschappelijke gegevens te verzamelen.
Bultrugonderzoek maakt gebruik van foto-identificatie, een niet-invasieve methode om individuen te identificeren door middel van de kleurpatronen op de staartvin. Je kan de staartvin van een walvis dus best vergelijken met een vingerafdruk bij de mens. Waarnemers leggen de positie, de tijd en het gedrag van elke individuele walvis vast die ze vanaf het land waarnemen. Als ze op een boot zitten, proberen ze ook foto's van de staartvin te krijgen.
Onverwachte observatie
Op een dag kreeg ik een foto van een staartvin toegestuurd. Ik zette het op het online platform Happywhale, een automatische herkenningssoftware die foto's van over de hele wereld vergelijkt. De walvis die ik had gerapporteerd bleek helemaal vanuit de Gerlache Strait, Antarctica te migreren! Ik was erg enthousiast over dit resultaat. Van bultruggen uit Antarctica werd nog nooit eerder gemeld dat ze verder naar het noorden migreren dan Costa Rica (zuidelijk buurland van Nicaragua).
"Dit kan erop wijzen dat niet één, maar twee populaties bultruggen langs de kusten van Nicaragua trekken ..."
Aanvankelijk bestudeerde ik enkel bultruggen die vanuit de V.S. migreerden, maar dit zou kunnen betekenen dat Nicaragua niet slechts één, maar twee populaties bultruggen heeft die langs de kusten migreren ... Eén die vanuit de VS naar het zuiden trekt, en één die vanuit Antarctica naar boven migreert. Die bevinding roept zoveel vragen op: Sinds wanneer trekken walvissen naar Nicaragua? Is het een teken van populatieherstel? Zijn de walvissen op zoek naar nieuwe leefgebieden? Is er een invloed van verandering in de watertemperatuur? Is Nicaragua een vaste broedplaats? Natuurlijk moeten we meer gegevens verzamelen om deze vragen op te lossen en al deze mysteries te ontrafelen.
De implicatie van dit onderzoek kan groot zijn. Inzicht in de aanwezigheid van bultruggen in een gebied stelt wetenschappers in staat om potentiële bedreigingen vast te stellen en beschermingsmaatregelen voor te stellen aan overheden. Eén ding is zeker, deze bevinding is het resultaat van burgerwetenschap en internationale samenwerking. Wie zei dat het grote publiek geen invloed kon hebben op de bescherming van de walvissen?
Wil je het onderzoek van Joëlle steunen?
Geef 'druppels' via je online zoekopdrachten door search engine Lilo te gebruiken!
Doneer of word lid van Association ELI-S
