VIB spin-off Biotalys bestrijdt eeuwenoude gewasplagen. COO Luc Maertens geeft een sneak preview in de toekomst van duurzame landbouw.
Daar is hij dan, je doos verse aardbeien, die er zoals altijd onweerstaanbaar uitziet. Maar als je wat dieper graaft, zijn er sporen van vage grijze schimmel. Klinkt bekend, toch? De boosdoener is Botrytis cinerea, een veel voorkomende schimmel die ook wijnstok-rot veroorzaakt. Zulke schimmels kunnen tot grote opbrengstverliezen leiden. Als het van Biotalys afhangt - en dat doet het waarschijnlijk ook - hebben telers binnenkort een nieuwe tool beschikbaar om dit soort plantenziekten te bestrijden en vele eeuwenoude gewasplagen het hoofd te bieden. De spin-off van VIB ontwikkelt een nieuwe klasse duurzame gewasbeschermingsmiddelen dankzij een geavanceerd technologieplatform op basis van … lama-antistoffen.
Biotalys is momenteel een opkomende ster in het firmament van Vlaamse biotechbedrijven. Niet alleen agrarische bedrijven en fruittelers, maar ook investeerders, houden het bedrijf nauwlettend in de gaten. In 2021 ging Biotalys naar de beurs en haalde bijna 53 miljoen euro op. Dit kapitaal is nodig om de productpijplijn verder te ontwikkelen en het eerste product, Evoca™, op de markt te brengen.
Evoca™ is veelbelovend voor de bescherming van aardbeien, wijndruiven, meloenen, aubergines en tomaten tegen de Botrytis-schimmel en echte meeldauw, een andere veelvoorkomende schimmelziekte. Het product wacht momenteel op goedkeuring door de regelgevende instanties in de VS en de EU. Het is de bedoeling dat het biofungicide eind 2022 in Amerika op de markt komt en twee jaar later in Europa.
De grensverleggers
Eiwitten geïnspireerd door moeder natuur
De oorsprong van Biotalys gaat terug tot 1989. Bij toeval stuitten twee wetenschappers, Serge Muyldermans en wijlen VUB-professor Raymond Hamers, op de opmerkelijke structuur van kameelachtige antilichamen, die al snel een enorm potentieel bleken te bieden voor vele toepassingen. In de jaren negentig werd deze zogenaamde Nanobody®-technologie verder ontwikkeld aan VIB en VUB en leidde tot een VIB-spin-off: Ablynx.
Lees hier het volledige oorsprongsverhaal achter de nanobody-ontdekking.
Gaandeweg werd duidelijk dat antistoffen afkomstig van lama's ook in de landbouw konden worden toegepast om plantenziekten te bestrijden. Jarenlang onderzoek naar nanobody-technologie in het laboratorium van Prof. Jan Steyaert aan het VIB-VUB Centrum voor Structurele Biologie leidde uiteindelijk tot meerdere VIB start-ups. Een van hen was AgroSavfe, opgericht in 2013 om het gebruik van deze antilichaamtechnologie in de landbouw te onderzoeken. De missie: deze kleine "door de natuur ontworpen eiwitten" gebruiken om ziekteverwekkers bij planten onschadelijk te maken.
Luc Maertens vervoegde de start-up in 2017. Als veteraan in het Vlaamse biotech-ecosysteem en VIB-alumnus bouwde Luc zijn carrière uit bij Devgen, een andere VIB-spin-off, waar hij het R&D Innovation Center leidde toen het bedrijf werd overgenomen door de Zwitserse multinational Syngenta in 2012. "Ik ben altijd een fervent voorstander geweest van onze AGROBODY Foundry™-technologie", zegt Luc over het werk bij Biotalys. "Het is waarschijnlijk een van de weinige technologieën waarmee men zeer effectief en selectief biologische middelen kan ontwerpen. Deze disruptieve technologie gebruiken voor de ontwikkeling van innovatieve producten voor een duurzame voedselbescherming motiveert me elke dag opnieuw."
Volgens Luc diende VIB als een katalysator om het onderzoek en de technologie uit te breiden tot tastbare oplossingen. "De Vlaamse agrobiotechcluster is een dynamische omgeving voor bedrijven zoals het onze. Voor onze R&D-processen en lab-faciliteiten konden - en kunnen - we rekenen op de VIB Core Facilities. En laten we de enorme talentenpool in de buurt niet vergeten. In onze scholen van wereldklasse hebben jonge talenten de mogelijkheid om te floreren, waarna ze een carrière kunnen nastreven in een universiteit, een VIB-labo, of de industrie."
Gewasverlies en resistentie tegen ziekteverwekkers bestrijden
Tussen 2017 en 2021 werkte het bedrijf ook aan andere ontwikkelingen. Luc: "Ons technologieplatform stelt ons in staat om een breed scala aan producten te ontwikkelen die gewassen beschermen tegen insecten, schimmels, of bacteriële ziekten. Hierdoor beperken we ons niet tot specifieke marktsegmenten. Precies daarom zijn onze oplossingen zo veelbelovend: we hebben het potentieel om conventionele landbouwoplossingen volledig om te gooien." Deze omwenteling gebeurt op dit moment. Een van de belangrijkste drijfveren is de veranderende wetgeving: regeringen leggen systematisch het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en fungiciden aan banden. Alleen al in Europa zijn onlangs 22 gangbare chemicaliën verboden en de Europese Commissie is van plan het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen tegen 2030 te halveren. Hierdoor zijn veel landbouwers op zoek naar effectieve alternatieven.
Luc: "Naast het verminderen van voedselverspilling, bieden onze producten telers ook tools om veiliger voedsel te produceren en chemische residuen te verminderen op een economisch haalbare manier."
"Dit is een sleutelelement in een evolutie die we nu zien: veel insecten en ziekteverwekkers zijn steeds meer weerstand aan het opbouwen tegen bestaande gewasbeschermingsmiddelen. Luc Maertens
Als gevolg hiervan zijn gewasbeschermers van natuurlijke oorsprong een snelgroeiend segment geworden. Hoewel ze slechts een aandeel van 6% hebben in de totale markt voor gewasbescherming wereldwijd, groeit dat aandeel gemiddeld met 13% per jaar. Dat is vier keer sneller dan chemische gewasbescherming.
Op de rand van een landbouwrevolutie
In 2019 veranderde AgroSavfe haar naam in Biotalys - van een behoorlijke tongbreker naar een nieuwe identiteit. De rebranding kwam op het moment dat de laatste ontwikkelingsfase van de eerste biofungicide naderde. Een jaar later slaagde Biotalys erin om nog eens 45 miljoen euro aan financiering op te halen, nodig voor de meer dan 200 veld- en kasproeven en regelgevende studies.
2021 is een grand cru voor Biotalys: het biofungicide Evoca™ werd eerst ter goedkeuring voorgelegd aan de Environmental Protection Agency (EPA) in de Verenigde Staten, al snel gevolgd door een indiening bij de Europese Unie. Medio 2021 ging het bedrijf naar de beurs en haalde bijna 53 miljoen euro vers kapitaal op.
Volgens Luc zijn de succesvolle beursgang en de snelle productontwikkeling een duidelijk teken van heldere perspectieven. "Ons Gentse team, momenteel 70 man sterk, is net zo ambitieus en optimistisch als ik. Naast Evoca™ ontwikkelen we momenteel 6 andere kandidaat-producten. Natuurlijk is de weg naar officiële goedkeuring lang en moeilijk. Maar de komende 10 jaar kun je ons maar beter in de gaten houden. Want we staan klaar om het zoveelste succesverhaal van de VIB-agrobiotech te worden."
