Het grootste koraalrif ter wereld heeft er al een tumultueuze geschiedenis opzitten. Vijf keer stond het rif op het randje van de dood, voornamelijk als gevolg van een stijgende (én dalende) zeespiegel.
Dat het Great Barrier Reef voor de Australische oostkust momenteel kreunt onder de druk van het opwarmende zeewater, het verstoorde mariene ecosysteem en bodemerosie, is geen nieuws. Toch heeft het immense koraalrif ook in de verre geschiedenis crisissen gekend. Inzinkingen die het desondanks – maar ternauwernood – te boven is gekomen.
Een internationaal team van onderzoekers heeft vijf van zulke crisissen kunnen identificeren in de voorbije dertigduizend jaar. Tijdens die periode beleefde de aarde zijn laatste ijstijd, met circa twintigduizend jaar geleden het laatste glaciale maximum. Tijdens dat koude hoogtepunt lag de zeespiegel liefst 118 meter lager dan vandaag.
In de periode vóór het glaciale maximum stierf het rif twee keer bijna volledig af, een gevolg van de blootstelling aan lucht door het zakkende zeepeil. Maar telkens kon een deel van het koraal zich redden door lagere regionen op te zoeken – lees: het migreerde verder zeewaarts. Voor wie het nog niet wist: koraal kan zich aan een ‘snelheid’ van anderhalve meter per jaar voortbewegen over de zeebodem.
Maar die migratie naar de diepzee betaalde het koraalrif dus cash, want toen de ijstijd op zijn einde liep begon het zeepeil weer te stijgen. Hierdoor kwam het rif weer dieper te liggen. Té diep, want het levensnoodzakelijke ecosysteem eromheen (met algen, vissen en ander zeeleven) stortte in elkaar. In de periode van 17.000 tot 13.000 jaar geleden gebeurde dit tweemaal. Maar weer kon een deel van het koraal zich redden door nu in de richting van het land en de kustwateren te migreren.
De vijfde en laatste grote inzinking vond tienduizend jaar geleden plaats. Deze ‘bijna-dood’ hield volgens de wetenschappers geen verband met een veranderende zeespiegel, maar wel met een slechte waterkwaliteit als gevolg van bodemerosie en slibvorming.
