ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael springen mee in de bres voor het klimaat. Samen met het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO) startten ze recent een nieuw onderzoeksproject waarbij klimaat en biodiversiteit centraal staan.
Op 1 maart 2019 startte het Centre for Research and Conservation (CRC), het wetenschappelijk onderzoekscentrum van de dierentuinen, met een nieuw project waarbij ze langetermijn klimaatgegevens willen gaan gebruiken om verschillende scenario’s voor klimaatverandering en de gevolgen daarvan op de overlevingskansen van goudkopleeuwaapjes te simuleren. In de Atlantische kustwouden van Zuid-Bahia (Brazilië) loopt sinds 2002 het onderzoeksproject BioBrasil van ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael. Als internationale stamboekhouder beheren ze vanuit Antwerpen de wereldwijde dierentuinpopulatie, maar willen ze ook een grotere rol spelen om de soort in de natuur beter te beschermen. Door klimaatsverandering, de verdwijning en de versnippering van hun leefgebied, onder meer door ontbossing, wordt het voorbestaan van de goudkopleeuwaapjes bedreigd. Hun verdwijning zou niet alleen een ramp zijn voor de dieren zelf, maar ook voor deze groene long: de aapjes verspreiden de zaden van meer dan twintig boomsoorten in het woud. Daarmee houden ze zelf het woud in stand.
Natuurbeschermingsplan
De onderzoekers van de dierentuinen zullen nieuwe datatools en modellen ontwikkelen om klimaatgegevens beschikbaar te maken voor het onderzoek naar de gevolgen van klimaatsverandering voor goudkopleeuwapen in Brazilië. Met de resultaten van het onderzoek hopen ze ook te kunnen voorspellen hoe het woud in Brazilië zal gaan veranderen. Die informatie kan weer gebruikt worden voor het ontwikkelen van een ‘Conservation Action Plan’, een natuurbeschermingsplan, voor de apen en het woud waar ze in leven.
Europees project
Het nieuwe project kadert binnen een Europees initiatief, Copernicus Climate Change Service, dat klimaatgegevens verzamelt en beschikbaar maakt voor wetenschappers. De laatste decennia heeft Europa massaal geïnvesteerd in de verwerving, productie en opslag van grote hoeveelheden milieugegevens, met behulp van informatie afkomstig van satellieten, in-situ metingen en de output van het klimaatmodel. Via het Copernicus-programma worden deze gegevens nu beschikbaar gesteld op een centraal platform, de Climate Data Store. Gezien de groeiende bezorgdheid over de gevolgen van klimaatverandering voelen professionals in verschillende sectoren steeds meer behoefte aan toegang tot klimaatinformatie. Maar dit is niet eenvoudig omdat de onbewerkte gegevens vaak niet geschikt zijn voor direct gebruik. De Copernicus Climate Change Service biedt een unieke kans om toegang te krijgen en gebruik te maken van de gegevens in de Climate Data Store. Gebruikers - die experts zijn in hun vakgebied maar niet noodzakelijk in het interpreteren van klimaatgegevens – kunnen makkelijk relevante informatie krijgen voor later gebruik in hun eigen activiteiten.
Het CRC van beide dierentuinen draagt bij aan het ontwikkelen, optimaliseren, implementeren en verspreiden van deze datatools naar allerlei instituten en onderzoekers die werken rond klimaatsverandering en biodiversiteit. Concreet zet ZOO Antwerpen en ZOO Planckendael twee jaar lang een onderzoeksassistent aan het werk voor dit project. De junior researcher zal mee onderzoeksgegevens verzamelen, het prototype klimaatmodel mee ontwikkelen en testen, stakeholder workshops organiseren en rapporteren over de behaalde resultaten, inclusief het schrijven van handboeken en richtlijnen. Het werk zal vooral vanuit het onderzoekscentrum van ZOO Antwerpen gebeuren. Het is grotendeels computer-based werk. Dat wil zeggen; bestaande data verzamelen en verwerken, het model mee ontwikkelen, samen met VITO bijeenkomsten organiseren, etc. Projectdirecteur van BioBrasil, Kristel de Vleeschouwer, is nauw betrokken bij het project. Net als Peter Galbusera, senior onderzoeker bij het CRC.
Ga op ontdekking op www.ZOOscience.be en ontmoet de wereld áchter onze dierentuinen. Ontdek waarom wij wetenschappelijk onderzoek doen, ga mee op expeditie naar Bulgarije, kom te weten hoe het genetisch onderzoek de okapi’s helpt en waarom we haren verzamelen van goudkopleeuwaapjes.
