In januari waarschuwde een groep van zeventien Amerikaanse, Australische en Mexicaanse biologen en ecologen voor de erosie van ecosysteemdiensten waarvan de samenleving afhankelijk is. Het zijn belangrijke milieuproblemen die dringend actie vereisen maar die te weinig aandacht krijgen.
Volgens hen zijn de toekomstige milieuomstandigheden zelfs voor specialisten nauwelijks te bevatten en veel gevaarlijker dan doorgaans aangenomen. In hun paper gaven ze een samenvatting van ‘voorspellingen van een afschuwelijke toekomst van massale uitsterving, afnemende gezondheid, en klimaatverstorende omwentelingen (waaronder dreigende massale migraties) en conflicten over hulpbronnen deze eeuw’.
In februari verscheen in het vakblad Nature Geoscience een rapport waaruit blijkt dat het golfstroomsysteem tijdens het voorbije millennium wellicht nog nooit zo zwak is geweest als nu, zoals voorspeld was door klimaatmodellen.
In maart en juni verschenen twee studies die aantonen dat het Amazonebekken met het Amazonewoud nu meer broeikasgassen uitstoot dan het in totaal absorbeert. Dat is vooral een gevolg van klimaatverandering en ontbossing in het gebied.
In april rapporteerde het Amerikaanse meteorologische en oceanografische instituut NOAA dat de uitstoot van methaan in 2020 tot een nieuw record was gestegen. Dat ondanks lockdowns tijdens de coronapandemie.
In mei schreven wetenschappers in Environmental Research Letters welke acties er op het vlak van methaan beschikbaar zijn die de opwarming meteen kunnen vertragen. Maatregelen gingen van lekopsporing tot het aanpassen van het dieet van koeien.
In juni publiceerden onderzoekers satelliet- en oceaangegevens die aantonen dat de opwarming van de aarde snel toeneemt. Een maand later waarschuwde een groep van elf wetenschappers nogmaals voor de klimaatnoodtoestand. Volgens hun rapport hebben achttien van 31 vitale functies van de aarde recordwaarden bereikt. De bewijzen stapelen zich op dat we omslagpunten van kritieke elementen van het aardsysteem naderen of overschrijden.
In augustus publiceerde het VN-klimaatpanel IPCC voor de zesde keer een evaluatierapport, intussen op basis van meer dan veertienduizend papers over de natuurkundige aspecten van klimaatverandering. De groep concludeerde dat de effecten van door de mens veroorzaakte klimaatverandering nu wijdverbreid zijn en nog snel toenemen. Het IPCC gaat uit van een groeiende economie met stijgend bbp. Maar twee fysici, Lorenz Keyßer en Manfred Lenzen, modelleerden de growth-scenario’s en toonden aan dat die scenario’s belangrijke risico’s voor de haalbaarheid en duurzaamheid minimaliseren.
Ondertussen gingen overbevissing, ontbossing en de achteruitgang van biodiversiteit gewoon verder, weliswaar steeds beter gedocumenteerd in wetenschappelijke studies. Er kwamen zelfs nieuwe zorgen bij. Zo verslindt de crypto-economie steeds meer energie.
Er wordt natuurlijk ook aan mogelijke oplossingen gewerkt. Ik haal mijn hart op telkens als er nieuws is over experimenten met fusiereactors. Volgens een Chinese nieuwszender heeft de tokamak in China (EAST) in mei een record gehaald: het plasma werd verhit tot 120 miljoen °C gedurende 101 seconden, met een piek van 160 miljoen °C gedurende 20 seconden. Zo komt de droom voor kunstmatige zonne-energie op aarde weer een stapje dichterbij. Het internationale fusiereactorproject ITER met locatie in Frankrijk moet dan weer plasma kunnen opwekken in 2025.
En in oktober werd het koelend effect van Europese bossen voor het eerst nauwkeurig in kaart gebracht. Hopelijk kan die kennis ook helpen voor een betere bescherming van bosgebieden.
