Je merkte het vast ook al in je eigen kleerkast: kledij gaat steeds minder lang mee. Samen met de prijs daalt ook de kwaliteit, en modetrends veranderen razendsnel. Sommige merken willen kwaliteitsvollere en duurzamere mode ontwerpen, maar hoe begin je daaraan?
De herfst is in het land. Op een vrije zaterdagochtend herorganiseer ik mijn kleerkast met het oog op winderige wandelingen, druilerige fietstochten naar kantoor en knusse avonden in de zetel. Ik ben geen fervent shopper, maar verheug me toch op een middagje snuisteren in de nieuwe wintercollecties. Eerst even plaats maken in de kleerkast. Mijn paarse sweater begint er wat sjofel uit te zien met al die pluisjes.
De mouwen van mijn geruite blouse zijn wat rafelig en oei, die broek wordt toch gevaarlijk dun in het kruis. En dát soort roze is dit jaar écht niet meer in de mode. Weggooien en nieuwe kopen dan maar? Hoewel het vooruitzicht op enkele frisse, modieuze outfits me wel enthousiast maakt, voel ik ook een lichte irritatie opkomen. Sommige stuks heb ik pas vorig jaar gekocht en toch lijken ze nu al afgedragen. Anderzijds gaat mijn favoriete blauwe trui al jaren mee en ziet hij er, ondanks een kleine herstelling, nog als nieuw uit. Hoe komt het dat sommige kledingstukken zo snel versleten zijn, terwijl andere onverwoestbaar lijken?
De meeste modemerken hebben geen zicht op hoe lang hun kledij meegaat
Ontwerpers zijn er zich niet altijd van bewust welk effect hun ontwerpkeuzes hebben op de levensduur van kleding. Uit een enquète bij modemerken bleek dat de meeste bedrijven geen zicht hebben op hoe lang hun kleding meegaat. Ook zijn er nauwelijks gegevens over welke beschadigingen of slijtages ervoor zorgen dat klanten de kleding weggooien. 'De meeste modemerken hebben geen interne richtlijnen die ontwerpers adviseren hoe ze ervoor kunnen zorgen dat de kledingstukken minder snel verslijten', zegt Tom Duhoux van de Vlaamse Instelling voor Technologisch onderzoek (VITO), 'Nochtans zijn stofkeuze, weef- en naaitechnieken en afwerking belangrijke factoren die mee zullen bepalen hoelang een kledingstuk mooi en intact blijft, ook nadat het meerdere keren gedragen en gewassen werd.'
Om ontwerpers te helpen bij het maken van kleding die lang meegaat, ontwikkelde Flanders DC in samenwerking met VITO en het modemerk Xandres een praktische handleiding. Afhankelijk van het type kledingstuk zijn er immers specifieke aandachtspunten. Zo zijn gebreide stoffen gevoeliger aan krimpen, scheuren jeansbroeken vaak aan de naden in het kruis, of komen er gemakkelijk gaten in voering door loskomende naden of wrijving.
Bepaalde stiktechnieken, of de keuze voor stoffen met langere of sterkere vezels op plaatsen waar het risico op slijtage groter is, kan de kans op schade dan gevoelig verminderen. 'Deze leidraad moet het voor modebedrijven eenvoudiger maken om de juiste ontwerpkeuzes te maken zodat kledingstukken lang kunnen meegaan', zegt Simon Gryspeert van Flanders DC, 'Door bepaalde minimumwaarden voor bijvoorbeeld krimp of treksterkte te respecteren, kan je immers heel wat veel voorkomende problemen of slijtage vermijden.'
Minder (moeten) weggooien is sleutel tot duurzame mode
Kleding langer gebruiken, dat is immers de sleutel tot duurzame mode. Alle nieuwe, gerecycleerde of duurzamere vezels ten spijt, is het uiteindelijk vooral het verminderen van het aantal kledingstukken in onze kleerkast dat onze impact op het milieu sterk kan verlagen. De productie van kleding gebruikt immers heel wat water, chemische stoffen en energie. De teelt van katoen, bijvoorbeeld, verbruikt erg veel water. Voor één T-shirt is al snel 2.500 liter water nodig, voor jeansbroek zelfs 7.000 liter, om nog te zwijgen over alle kleurstoffen en andere chemicaliën die bij de productie komen kijken. Als je het dan met enkele outfits minder kan doen, omdat je jeans en je T-shirt langer mooi blijven, geeft dat direct een grote milieuwinst. En bovendien, als kleding langer meegaat, is er ook minder textielafval. Gemiddeld gooien we in Europa per persoon immers zo’n 11 kg kleding, schoenen en huishoudtextiel weg per jaar. Wat een verspilling!
Elk jaar gooit ieder van ons zo’n 11 kg kleding, schoenen en huishoudtextiel weg
'En als ik nu zou kiezen voor biologisch katoen of gerecycleerde vezels', vraag je je af, 'is dat dan niet duurzaam?'. 'Dergelijke materialen hebben inderdaad enkele milieuvoordelen ten opzichte van de gebruikelijke vezels', geeft An Vercalsteren, duurzaamheidsexpert bij VITO, toe, 'maar ook die grondstoffen hebben nog steeds een milieu-impact tijdens de productie. Minder kleding kopen betekent gegarandeerd milieuwinst.' En dan is het belangrijk om te kiezen voor kleding van goede kwaliteit, waar je lang plezier van hebt.
Slim ontwerp kan de levensduur van kleding sterk verlengen
Wat is dat, kleding van goede kwaliteit? ‘Kwaliteit’ is een breed begrip en omvat verschillende aspecten die bijdragen aan een lange levensduur van een kledingstuk. Enerzijds gaat het daarbij om goede technische eigenschappen, zoals een goede vezelsterkte, weerstand tegen wrijving, kleur- en vormvastheid. De juiste vezelkeuze voor het juiste product is daarbij van essentieel belang. Een broek of een trui stellen immers heel andere eisen aan de stof en zijn onderhevig aan andere krachten tijdens het gebruik, waardoor vezels die erg geschikt zijn voor het ene kledingstuk minder aangewezen zijn voor het andere. Vaak worden zwakkere vezels zoals katoen of wol gecombineerd met sterkere, langere vezels zoals polyester om stoffen beter bestand te maken tegen wrijving. Ook de weef- of breitechniek speelt een rol, en of er na productie nog bepaalde nabehandelingen zijn gebeurd om bijvoorbeeld krimpen van breisels te verminderen.
Naast technische eigenschappen spelen ook bepaalde functionele eigenschappen, zoals wind- of waterdichtheid, een goede pasvorm en repareerbaarheid een rol. En daarnaast wordt de levensduur van kleding ook sterk beïnvloed de bereidheid van de gebruiker om het kledingstuk te houden en te blijven dragen, bijvoorbeeld omdat het stijlvol, tijdloos of bijzonder is. Het is duidelijk dat het verkoopmodel van ‘fast fashion’, spotgoedkope kleding volgens snel wisselende trends, ontwerpers niet toelaat om te ontwerpen met het oog op lange levensduur, waardoor de kwaliteit vaak te wensen overlaat.
Minder vaak wassen zorgt ervoor dat kledij langer meegaat
Ten slotte speelt ook gebruikersgedrag en correct onderhoud een rol. Hoe intensief zal het kledingstuk gebruikt worden? Zal de gebruiker het kledingstuk vaak wassen? Via was- en draagtesten kunnen de kleurvastheid, krimp of pluisgevoeligheid tijdens de ontwerpfase worden uitgetest. Zulke testen helpen niet alleen ontwerpers om bij hun ontwerp rekening te houden met de verwachte gebruiksintensiteit en wasgedrag, maar zorgen er ook voor dat het juiste wasadvies meegegeven kan worden op het onderhoudslabel. Wassen op milde programma’s bij lage temperatuur en vloeibaar wasmiddel gebruiken zorgt ervoor dat kleding minder snel slijt en kleuren mooi blijven. Bovendien wassen we onze kleding onnodig vaak. Dikwijls is het voldoende om kleding tussen draagbeurten uit te luchten, of een klein vlekje lokaal te verwijderen. Een jeansbroek kan zo gemakkelijk meerdere dagen worden gedragen alvorens te wassen.
Ondertussen maak ik me klaar om op shopping-avontuur te gaan. Ik neem me alvast voor om te kiezen voor merken die kwaliteit hoog in het vaandel dragen en te zoeken naar tijdloze designs die minder snel uit de mode geraken. Wat minder stuks in mijn kleerkast zal het kiezen ’s morgens ook weer wat gemakkelijker maken. En minder vaak wassen, dat is nog eens een fijn onderhoudsadvies om te onthouden!
Ben je zelf een ontwerper en wil je de Leidraad ‘Kledingontwerp voor Lange Levensduur' raadplegen? Dat kan hier. Per kledingtype vind je zowel minimumwaarden, streefwaarden als technische richtlijnen om veel voorkomende defecten of slijtage te vermijden.
