Geschiedenis van Madagascar geschreven in DNA
20 juli 2016 door Eos-redactieDe muismaki van Madagaskar past in een theekopje. Toch kunnen de genen van het kleine diertje ons alles vertellen over de lang verdwenen bossen op het eiland.
In Madagaskar woont een groot aantal zeldzame diersoorten, die de jongste decennia hun habitat steeds sneller zien verdwijnen. In vijfendertig jaar ruimde de helft van de bossen plaats voor mijnbouw, houtkap en landbouw. Hoe zag Madagaskar eruit voor de mens er aankwam 2000 jaar geleden? Wetenschappers dachten lang dat het eiland van kust tot kust bebost was. Biologen van de Universiteit van Duke spreken die hypothese tegen.
Genetische verschillen
Om de geschiedenis van Madagaskar te reconstrueren, onderzochten ze het DNA van de muismaki (Microcebus). Dat is het kleinste geslacht van lemuren, primaten die het eiland bewonen. Ze werden beroemd door de animatiefilm ‘Madagaskar’. De wetenschappers onderzochten vijf soorten muismaki’s, die elk hun eigen plek hebben op het eiland.
De vijf soorten lijken uiterlijk op elkaar, maar hun DNA bevat verschillen. Door de verschillen tussen de soorten te bestuderen, konden de onderzoekers nagaan hoe lang geleden de soorten geëvolueerd zijn uit een gemeenschappelijke voorouder. Alle soorten komen enkel in het bos voor. Als Madagaskar voor de aankomst van de mens één groot bos was, zijn de soorten pas recentelijk opgesplitst en uit elkaar geëvolueerd. De genetische verschillen tussen de soorten zijn in dat geval klein.
Eilandjes van bos
Het DNA van de muismaki’s vertelt een ander verhaal. De soorten waren al uit elkaar geëvolueerd voor de mens arriveerde op het eiland. Dat bewijst dat de eerste mensen op Madagaskar het eiland niet volledig bebost aantroffen.
Sommige groepjes maki’s leven in een stukje bos dat afgescheiden wordt van andere bossen door grasland. Toch lijkt hun DNA op dat van hun buren in het dichtstbijzijnde bos. Dat wijst er op dat de bossen soms met elkaar verbonden worden, wanneer het klimaat nat is, en in drogere perioden weer van elkaar afgescheiden worden. De onderzoekers besluiten hieruit dat Madagaskar nooit bestond uit een aaneengesloten bos, maar uit kleine stukjes bos, afgewisseld met grasland. De studie is gepubliceerd in PNAS. (mvdh)
