Helaas: ozonlaag opnieuw onder vuur

Over het gat in de ozonlaag horen we tegenwoordig nauwelijks nog iets. En terecht, want geen nieuws is goed nieuws: sinds de ratificatie van het Montrealprotocol eind jaren 1980 is het berucht ‘gat’ boven Antarctica zich langzaam maar zeker aan het herstellen. De ozonlaag houdt de schadelijke uv-straling tegen van de zon, die onder andere huidkanker veroorzaakt.

Maar het Montrealprotocol, dat de uitstoot van ozonafbrekende stoffen zoals CFK’s aan banden legt, laat een paar chemische stoffen ongemoeid die eveneens slecht zijn voor de ozonlaag, maar die ten tijde van de verdragsonderhandelingen slechts een minimale impact hadden.

Britse wetenschappers trekken nu echter aan de alarmbel. Vooral in Oost-Azië merken ze de laatste jaren een forse stijging van de uitstoot van stoffen zoals dichloormethaan (of methyleenchloride) en 1,2-dichloorethaan. Die stoffen worden onder andere gebruikt in pesticiden, verfverwijderaars en vlamvertragers. De stof 1,2-dichloorethaan is bijvoorbeeld een hoofdbestanddeel van pvc, waarvan China de belangrijkste producent is.

De stijgende uitstoot van de stoffen is niet het enige probleem, de recente ontdekking dat ze gemakkelijk tot in de hogere luchtlagen geraken waar zich de ozonlaag bevindt, is mogelijk nog problematischer. Toen het Montrealprotocol werd opgesteld, dachten wetenschappers dat de stoffen in kwestie te instabiel zijn om gedurende lange tijd te ‘overleven’ in de atmosfeer. Maar volgens de onderzoekers zorgen snel stijgende luchtkolommen in Oost-Azië ervoor dat ze tóch schade kunnen berokkenen aan de ozonlaag.

De wetenschappers pleiten daarom voor een (snelle) update van het Montrealprotocol. Zoniet dreigt het precaire herstel van de ozonlaag in het gedrang te komen.