Hoe kakkerlakken vallen omzeilen

Kakkerlakken zijn zo geëvolueerd dat ze vallen met het zoete glucose als lokmiddel links laten liggen, melden onderzoekers in Science.

Sinds midden jaren 1980 wordt de Duitse kakkerlak, Blattella germanica, bestreden door onder meer een combinatie van een insecticide en het zoete lokmidden glucose. Slechts enkele jaren later doken al exemplaren op die de vallen links laten liggen. Ook hun nakomelingen erfden die eigenschap.

Wetenschappers aan de North Carolina State University vonden nu het geheim van de resistente kakkerlakken in de gustatory receptor neurons of GRNs: zenuwcellen in de kleine, haarachtige sensoren rond de mond. Insecten gebruiken die om voedsel “voor te proeven”. In geval van de kakkerlak: bij een zoet smaakje worden bepaalde GRNs gestimuleerd die adviseren alles op te eten, bitter activeert andere GRNs die aanraden het voedsel te negeren.

De onderzoekers bekeken de GRNs bij Duitse kakkerlakken die een smaaktest ondergingen. De controlegroep van niet-val-ontwijkende kakkerlakken reageerde normaal en at alles zoet op maar bij de andere insecten gebeurde iets opmerkelijks, zegt co-auteur dr. Coby Schal. ‘We weten niet of glucose echt bitter smaakt voor die kakkerlakken maar we weten wel dat glucose de bitter-zenuwcellen activeren die normaal enkel werken bij cafeïne of andere bittere samenstellingen. Dat zorgt er voor dat de glucose-afkerige kakkerlak zijn mond sluit en wegloopt.’

Hoewel de kakkerlakken enkel afkerig staan tegenover glucose en het zoete fructose nog steeds lekker vinden komt hun dieet ogenschijnlijk met een prijs: in het laboratorium lijken de glucose-afkerige kakkerlakken trager te groeien dan hun soortgenoten. Of dat ook in de natuur zo is weten de onderzoekers niet.(tn)