Honden hebben wat nodig is voor meer cognitieve capaciteit dan katten, maar dat wil nog niet zeggen dat ze slimmer zijn.
Als we denken gebeurt dat aan de buitenkant van onze hersenen. Een deken van cellen met opvallend diepe vouwen bedekt de kern van het brein van alle dieren met een ruggengraat. Dat deken integreert alle vormen van informatie. Het maakt beslissingen, interpreteert emoties, lost problemen op en creëert ingewikkeld gedrag. Deze cerebrale cortex (hersenschors) en de neuronen (zenuwcellen) die erin zitten, werken een beetje als kleine informatieverwerkingseenheden waarmee we onze gedachten vormgeven. Mensen hebben er ongeveer 16 miljard.
Hersenen in de blender
Uit een nieuwe telling van deze cellen in de kop van huisdieren blijkt dat honden hun gedomesticeerde rivalen ver achter zich laten. De cortex van een typische bastaardhond telt bijna 430 miljoen neuronen, terwijl een kat er slechts 250 miljoen heeft. ‘Honden hebben wat nodig is voor meer cognitieve capaciteit dan katten’, verklaart Suzana Herculano-Houzel, neuroanatoom aan de Vanderbilt-universiteit in Nashville die de resultaten in december publiceerde in Frontiers in Neuroanatomy. Bij andere carnivoren zijn diegene met de grootste hersenschors verrassend genoeg niet altijd diegene met de meeste neuronen.
Hou van je huisdier, ongeacht hoeveel neuronen zijn hersenschors telt
Om de cellen te identificeren en te tellen, werkte Herculano-Houzel samen met studenten. Ze maakten de cortex vloeibaar in een laboratoriumversie van een blender. Het resultaat heeft volgens de neuroanatoom veel weg van ongefilterd appelsap. ‘Mijn studenten zeggen dat ze door mij nooit meer appelsap drinken’, grapt ze daarover.
De wetenschappers roerden een molecule door het mengsel die zich alleen hecht aan de kernen van neuronen, en andere hersencellen links laat liggen. Uit de resultaten bleek dat een wasbeer een cortex heeft die vergelijkbaar is met die van een kat, maar dat die twee keer zoveel neuronen telt. Dat is geen verrassing voor Amerikanen die de gemaskerde wezens met moeite uit hun afgesloten garages kunnen houden. Beren daarentegen hebben, net als Winnie the Pooh, erg kleine hersenen. Ze tellen even weinig neuronen als katten, in een cortex die tien keer zo groot is.
Energievreters
Een laag aantal neuronen lijkt een terugkerend patroon te zijn bij grote carnivoren, waaronder leeuwen. Wellicht omdat grote dieren veel energie nodig hebben en neuronen energievreters zijn. ‘Neuronen hebben veel voedingsstoffen nodig, het valt te verwachten dat dieren alleen over de neuronen beschikken die ze echt nodig hebben’, vertelt antropoloog Evan Maclean, directeur van het Arizona Canine Cognition Center van de universiteit van Arizona. Als een gespierd lichaam een dier kan helpen te overleven, dan heeft het misschien niet zoveel hersenen nodig.
‘Voor honden en katten hoeft het aantal neuronen niet te betekenen dat het ene dier slimmer is dan het andere’, gaat Maclean voort. ‘Kenvermogen kan vele vormen aannemen en kan ook gebruikmaken van andere hersengebieden.’ Hij wijst er wel op dat er aanwijzingen zijn dat honden informatie langer kunnen vasthouden dan katten, wat te maken kan hebben met hun corticale aanleg.
Herculano-Houzel heeft zelf twee honden. Ze heeft weet van baasjes van katten die ongelukkig zijn met haar resultaten. Daarom benadrukt ze dat je van je huisdier moet houden ongeacht hoeveel neuronen zijn hersenschors telt.
