Camera’s op de brug van Temse detecteren drijvend afval, en een zelfvarend bootje leidt het vervolgens naar een trechter.
De plasticvanger bestaat uit twee delen: een vaste, drijvende trechter en een mobiele, zelfvarende boot. De trechter vangt afval op via twee grote drijvende armen. De boot gaat af op drijvend afval dat niet vanzelf in de trechter terechtkomt, en leidt het alsnog naar de verzamelplek. Zo hoeft de Schelde niet over de volledige breedte worden afgesloten (en kunnen er nog schepen passeren).
Camera’s op de brug van Temse detecteren grote stukken afval die aan de trechter dreigen te ontsnappen. Het systeem communiceert de koers van die stukken aan het zelfvarende bootje, dat de stukken onderschept en naar de trechter leidt. De camera’s zijn getraind in het herkennen van grote stukken afval, zodat bijvoorbeeld vogels of kajakkers met rust worden gelaten. Medewerkers van DEME laden het verzamelde afval van op afstand op een vrachtwagen, dat het naar een verwerkingsbedrijf brengt.
De plasticvanger is een testproject in opdracht van De Vlaamse Waterweg. DEME wil samen met onderzoekers van de UAntwerpen de efficiëntie van de plasticvanger evalueren. ‘We willen achterhalen welke fractie nu effectief wordt gevangen’, zegt bioloog Tom Maris van UAntwerpen. ‘Verzamelt het systeem enkel drijvend afval, of ook afval dat onder water zweeft? Wat ontsnapt er nog aan de installatie? Hoeveel procent van de vangst is plastic? Wat is de bijvangst aan organisch materiaal zoals riet, bladeren en takken? We zullen in samenwerking met INBO ook opvolgen of er geen ongewenste bijvangst van vis is.’ De eerste resultaten worden midden augustus verwacht.
Plastic afval dumpen in naam van de wetenschap
Wetenschappers van de groep Ecosysteembeheer (ECOBE) van de Universiteit Antwerpen doen al langer intensief onderzoek naar plasticvervuiling in de Schelde. Zo gooide Bert Teunkens eind 2019 en vorige week een reeks fluorescerende plastic voorwerpen in de Schelde, en dat op drie locaties: Wintam, Dendermonde en Melle. De onderzoeker wil zo nagaan op welke manier plastic via de Schelde de Noordzee bereikt. Hij kan nu ook evalueren in welke mate het afval in de plasticvanger van Temse terechtkomt. Je kan als burger trouwens bijdragen aan dit experiment, meer info op https://www.iedereenwetenschapper.be/projects/zoek-naar-plastic-de-schelde
Einddoel: plasticvrije oceanen
De plasticvanger van Temse doet meteen denken aan de Ocean Cleanup van de Nederlander Boyan Slat, die ook met grote drijvende armen plastic afval uit de oceanen wil ruimen. ‘Het is eigenlijk eenvoudiger om dat plastic afval al in de rivieren op te vangen, nog voor het de oceanen bereikt’, zegt Tom Maris daarover. ‘Het meeste plastic in de oceanen kwam daar immers via rivieren terecht. Plastic verzamelen in de open oceaan, op grote afstand van het vasteland, is moeilijk en dus zeer duur. De “plastic soep” in de oceanen verspreidt zich ook over een reusachtig groot gebied met een vrij lage concentratie aan plastic. Dat maakt afvangen zeer complex. Er komt momenteel ook meer plastic afval bij dan er kan worden verwijderd. En slechts een deel daarvan drijft. Boyan Slat mikt enkel op die drijvende fractie, alle zwevende plastics, of plastics op de bodem, zijn een voorlopig onbeheersbaar probleem. In rivieren, dichter bij de bron dus, is plastic vergaren veel eenvoudiger en goedkoper.’
‘Maar’, besluit Maris. ‘De beste manier om het plastic in de oceanen aan te pakken is vermijden dat het in de natuur belandt. Daarvoor moeten we onnodig plastic bannen en inzetten op recyclage op het land.’
