Honden hebben door dat sommige van de woorden die hun eigenaars gebruiken verwijzen naar voorwerpen.
Het is geen verrassing dat een hond kan leren om te gaan zitten als zijn baasje ‘zit’ zegt en om bij zijn baasje te komen als die hem of haar roept. Maar uit recent onderzoek waarbij naar de hersenactiviteit van honden werd gekeken, blijkt dat honden over het algemeen ook weten dat bepaalde woorden verwijzen naar bepaalde voorwerpen, of dus dat bepaalde woorden in hun hoofd een bijpassende mentale voorstelling of herinnering activeren.
Testen om na te gaan of baby's of dieren woorden begrijpen, vereisen meestal een actieve reactie omdat ze niet kunnen spreken. Onderzoekers gaan dan bijvoorbeeld na of ze een voorwerp aanwijzen of pakken nadat ze de naam ervan hebben gehoord. Zeer weinig honden doen het goed op dergelijke tests in het lab. Ze halen niet meer voorwerpen correct op dan wat door toeval kan worden verwacht.
Onderzoekers van de Eötvös Loránd Universiteit in Boedapest wilden het impliciete begrip dat honden hebben van woorden voor voorwerpen beter bestuderen door hun hersenactiviteit te meten met niet-invasieve EEG. Ze deden dat wanneer de dieren de woorden te horen kregen zonder dat van hen verwacht werd om ook iets te doen als ze de woorden herkenden. Het achterliggende idee was dat dit een gevoeligere meting van hun taalbegrip zou opleveren dan hen te vragen voorwerpen op te halen.
In hun onderzoek lieten ze 18 hondeneigenaren woorden uitspreken die ze gebruikten voor speeltjes die hun honden kenden waarna ze hun dier een voorwerp toonden. Soms toonden ze de honden het bijpassende speeltje, andere keren een voorwerp dat niet met het uitgesproken woord overeenkwam. Een eigenaar zei bijvoorbeeld: ‘Oscar, kijk, de bal’ en toonde dan die bal of iets anders terwijl de onderzoekers de hersenactiviteit van de hond bekeken.
Mentale representaties
De resultaten toonden in de hersenen een ander patroon wanneer de honden een voorwerp te zien kregen dat paste bij het woord, dan wanneer ze een voorwerp zagen dat dat niet deed. Dat is vergelijkbaar met wat onderzoekers bij mensen zien en wordt algemeen aanvaard als bewijs dat ze de woorden begrijpen. De onderzoekers vonden bovendien een groter verschil in de hersenpatronen voor woorden die de honden beter kenden, wat nog meer bewijst dat ze die woorden begrijpen.
Omdat typische honden woorden voor instructies leren in plaats van woorden voor voorwerpen, verwachtten de onderzoekers nog dat de capaciteit van honden om woorden voor voorwerpen te begrijpen gekoppeld zou zijn aan het aantal woorden voor voorwerpen dat ze kenden, maar dat bleek niet zo. Ongeacht hoeveel woorden voor voorwerpen een hond begreep, alle woorden die ze kenden activeerden de mentale representaties ervan. Dat wijst er volgens de onderzoekers op dat dit vermogen aanwezig is bij alle honden en niet alleen bij enkele uitzonderlijke bollebozen die de namen van een heleboel voorwerpen kennen.
De ontdekking dat honden als soort over het algemeen het vermogen hebben om woorden te begrijpen, net zoals mensen dat doen, zou de manier waarop wetenschappers denken over de unieke manier waarop mensen taal gebruiken en begrijpen wel eens kunnen veranderen, zeggen de onderzoekers. Ze willen nu uitzoeken of dit vermogen om woorden te begrijpen specifiek is voor honden of misschien ook aanwezig is bij andere zoogdieren. Ze willen ook meer te weten komen over hoe dit vermogen is ontstaan en of het afhangt van de unieke ervaring van honden om met mensen samen te leven. En ze hopen ook te achterhalen waarom niet meer honden ook echt laten zien dat ze woorden voor voorwerpen begrijpen.
