Natuurpunt wil 80.000 hectare bouwgrond omzetten in natuurgebied.
Vlaamse bouwgrond volbouwen is gelijk aan de uitstoot van bijna 374.000 auto’s’ meldden de VRT en diverse andere media op basis van een rapport van Natuurpunt. Hoe is dat cijfer berekend?
De data achter de conclusies van Natuurpunt zijn aangeleverd door VITO. Hoeveel koolstof een stuk grond kan opslaan, hangt onder meer af van het bodemtype (klei, zand,…), het vochtgehalte en de planten die erop groeien. Van de bijna 80.000 hectare grond die als bouwgrond is ingekleurd, weten we dat tot op een tien bij tien meter nauwkeurig.
Zo bestaan de bouwgronden voor een derde uit landbouwgrond en een vijfde uit bos. Een vijfde bestaat uit water – onder meer door de aanwezigheid van havendokken. Zeven procent ligt braak, vijf procent bestaat uit heide, natuurlijke grasland of moeras. Van een kleine dertien procent is de bestemming niet duidelijk.
In het kader van het onderzoeksproject Ecoplan hebben wetenschappers berekend hoeveel koolstof bodems kunnen opslaan tot op een meter diepte. Enkel voor bos is nog rekening gehouden met de koolstofopslag in het hout. Andere planten leven te kort, waardoor de koolstof snel opnieuw in de atmosfeer belandt.
‘Om een idee te hebben van de jaarlijkse opslag in de bodem gaan we ervan uit dat er elk jaar 2,5 procent van de potentiële maximale opslag bijkomt’, legt Inge Liekens (VITO) uit. ‘Dat cijfer is gebaseerd op de wetenschappelijke literatuur en expertenkennis. De opslag in hout berekenen we op basis van de gemiddelde groei van bomen.’
Worstcasescenario
Het rapport gaat ervan uit dat die jaarlijkse bijkomende opslag niet meer plaatsvindt als de grond wordt bebouwd. Dat verlies wordt omgerekend in de uitstoot van een gemiddelde auto. Daarvoor gaan de experts uit van een auto die 48 gram koolstof uitstoot en 15.000 kilometer per jaar aflegt. Alle bouwgronden samen slaan momenteel jaarlijks 269 217 ton koolstof op, wat neerkomt om de jaarlijkse uitstoot van 373 912 auto’s.
Natuurpunt gaat ervan uit dat wanneer de bouwgronden in gebruik worden genomen, de koolstofopslagcapaciteit volledig verloren gaat. Dat is niet helemaal correct. Gronden worden niet altijd volledig dicht gebetonneerd. In het volledige rapport staat ook dat het om een worstcasescenario gaat.
Anderzijds houdt de studie enkel rekening met de jaarlijkse opslag van koolstof op de bouwgronden die verloren gaat bij bebouwing. Ze houdt geen rekening met de al opgeslagen koolstof die kan vrijkomen bij het draineren of afgraven van gronden, bij het kappen van bos, noch met uitstoot die gepaard gaat met het bebouwen zelf.
Die combinatie van aannames maakt het moeilijk te beoordelen of de uitstoot een onder- of overschatting is.
