Een nieuw onderzoek voegt een dimensie toe aan de ecologische problematiek van koraalverbleking: bepaalde vissen blijken hun concurrenten niet meer te herkennen. Als gevolg daarvan moeten ze op zoek naar nieuwe ‘gevechtsregels’ in hun overlevingsstrijd om voedsel.
Beeld: Koraalvlinders (Chaetodon adiergastos) op zoek naar voedsel. (© Dr Sally Keith)
Koraalverbleking is, zoals bekend, een gevolg van klimaatverandering. Kort samengevat: omdat de watertemperatuur structureel en langdurig stijgt maken algen gifstoffen aan die het immuunsysteem van het koraal aantasten. Ze degenereren tot ‘witte skeletten’ die hun waarde als voedingsbron helemaal kwijt zijn. Met alle gevolgen van dien voor koraalriffen als habitat van onder meer vissen. Zoals bijvoorbeeld koraalvlinders, vissen waarvan sommigen zich voeden met zoöplankton en andere met koraalpoliepen. Die laatste soorten zijn sterk territoriumgericht. Concreet: ze claimen stukken koraal als persoonlijk voedingsgebied, maar dat wordt als gevolg van de verbleking almaar schraler.
Een gemengd team van de universiteiten van Lancaster, Queensland en Michigan deed er onderzoek naar in vijf Indo-Pacifische regio’s. Hun vergelijkende analyse behelsde een kleine vierduizend observaties van achtendertig verschillende soorten koraalvlinders. Daarbij legden ze de gedragspatronen vóór een opstoot van verbleking naast die van erna. Bleek dat koraalvlinders het significant moeilijker krijgen om concurrerende soorten te herkennen en er adequaat op te reageren. Waardoor ze veel kostbare energie verspillen in nutteloze gevechten, en bijgevolg voedsel nodig hebben. Maar dat wordt dus steeds schaarser en zo tolt de spiraal maar door. Het komt er uiteindelijk op neer dat koraalverbleking hen dwingt zowel hun territorium als hun voeding aan te passen.
Waardoor, stelde het team vast, lang gevestigde en harmonisch geëvolueerde relaties tussen soorten verstoord worden. En dat evenwicht zorgde ervoor dat die verschillende soorten in het koraal naast en met elkaar konden leven en overleven. Onderzoeksleider en marien bioloog Sally Keith vat het zo samen: ‘Een concurrent herkennen betekent beslissen om wel of niet de strijd aan te gaan. Maar als externe factoren, zoals koraalverbleking, het speelveld veranderen en bijgevolg de spelregels, is het de vraag of de dieren in kwestie wel in staat zullen zijn hun reglementenboek snel genoeg aan te passen.’
Keith ziet ook een breder ecologisch belang in de onderzoeksresultaten: ‘Door te kijken naar hoe nieuw gedrag inspeelt op real-life wijzigingen in de omgeving en dan te zien hoe die aanpassingen overal dezelfde zijn, ondanks de verschillende locaties, kunnen we beginnen te voorspellen hoe levensgemeenschappen in de toekomst kunnen veranderen.’
