Kraaien zijn slimme vogels, blijkt maar weer. Experimenten wijzen uit dat ze plaatsen waar de dood waart tijdelijk vermijden.
Je moet het maar doen: een latex masker over je gezicht trekken en een half uur lang op een voederplaats voor wilde kraaien staan, een dode vogel in de handen en gekras van de levende soortgenoten op de achtergrond. Er zijn slechtere horrorfilms gemaakt. Maar de vrijwilligers voor het onderzoek van Kaeli Swift aan de University of Washington ondergingen het allemaal. Swift wou weten of de Amerikaanse kraai mensen en plaatsen met de dood kan associëren. Ja, zo blijkt.
Voor de wilde kraaien werd eerst voedsel neergelegd. Vervolgens ontvouwden er zich op die voederplaats verschillende scenario’s, waarbij bijvoorbeeld een persoon met een masker een half uur lang een dode kraai omhoog hield zonder verder enige bedreiging te vormen. Soms werd die persoon vergezeld van een opgezette havik. Zou de kraai het masker associëren met gevaar? Het is bekend dat kraaien gezichten van mensen herkennen en onthouden.
Meestal gebeurde vervolgens hetzelfde, aldus Swift: de eerste kraai, op een afstandje, vertrouwde het zaakje niet en kraste enkele soortgenoten erbij, meestal vijf tot elf. ‘De groep bleef zo’n tien à twintig minuten zitten, luid krassend, waarna ze langzaam stiller werd en uiteenviel tot enkel de kraai overbleef in wiens territorium alles gebeurde.’
Daarmee was de groep gewaarschuwd: ’t is hier gevaarlijk. Tot 72 uur later werd de voederplaats dan ook voorzichtig benaderd. Wanneer hetzelfde masker opnieuw verscheen, zonder dode kraai in de handen of andere bedreigingen, bleef het kabaal. Zes weken later associeerde nog altijd meer dan een derde van de kraaien de gemaskerde persoon met gevaar en dood.
De sterkste reactie en het luidste gekras kregen de onderzoekers bij de combinatie persoon, havik en dode kraai. ‘Dat vertelt ons dat de context belangrijk is’, aldus Swift, ‘en dat kraaien het meest gevoelig zijn voor dode kraaien als ze bij bekende roofdieren zijn.’ Ongevoelig waren de kraaien dan weer toen de onderzoekers een dode duif toonden.
Voor ons mensen lijkt de reactie van de kraaien logisch: voorzichtig zijn en soortgenoten waarschuwen. Maar niet alle dieren redeneren zo. Soortgelijke tests bij rotsduiven toonden aan dat die vogels geen angst hebben voor de voederplek.
Het onderzoek verscheen in het vakblad Animal Behaviour. (tn)
