Narcose vertraagt biologische klok

Wie voor een operatie ooit onder volledige narcose ging, kent het effect wel: het ene moment lig je te wachten bij de operatiekamer, en schijnbaar nog geen twee tellen later ontwaak je zonder amandelen of wijsheidstanden. Het effect, dat aanvoelt als een jetlag, is niet bevorderlijk voor de revalidatie van een patiënt. De verwarde biologische klok brengt ook de slaap en bijgevolg het herstel in de war.

Om het effect beter te begrijpen, bestudeerden onderzoekers van de University of Auckland honingbijen. De insecten hebben een sterke biologische klok, die hen vertelt op welk moment ze voedsel moeten gaan zoeken. Bovendien tikt hun biologische klok op een vergelijkbare manier als die van zoogdieren. De onderzoekers leerden de bijen dat een specifieke voedselbron alleen op een bepaald moment van de dag te bereiken was.

Vervolgens gingen de bijen zes uur lang onder volledige narcose. Nadat de bijen ontwaakten en uitvlogen, controleerden de onderzoekers de tijdstippen waarop de bijen de voedselbron bezochten en welke vliegroute ze namen. De narcose stuurde de tijdswaarneming van de bijen danig in de war. Hun biologische klok bleek door de verdoving met drie tot vier uur te zijn verschoven. Alsof de tijd tijdens de verdoving langzamer was verlopen.

De volgende stap in het onderzoek is kijken of de resultaten ook gelden voor mensen, en of het effect uitgeschakeld kan worden. Mogelijk helpt het om fel licht in de ogen van een patiënt onder narcose te doen schijnen om de biologische klok normaal te houden. (nd)