Olifanten zijn meesters in het gebruiken van gereedschap. En ze kunnen elkaar daarbij dwarsbomen.
Credit: Urban et al./Current Biology
Mensen zijn niet de enige dieren die gereedschap gebruiken. Ook chimpansees, dolfijnen, kraaien en olifanten staan erom bekend dat ze het vermogen hebben om dat te doen. Maar toen onderzoeker Lena Kaufmann van de Humbolt Universiteit van Berlijn zag hoe de Aziatische olifant Mary in de dierentuin van Berlijn zich aan het douchen was met een tuinslang, was ze daar toch behoorlijk van onder de indruk. Ze legde het tafereel vast op film en deelde die met haar collega’s. Ook zij vonden het gedrag van de olifant zo opmerkelijk dat ze het nader wilden bestuderen.
Volgens de onderzoekers zijn olifanten vaak opmerkelijk vaardig in het gebruiken van een tuinslang als douchekop, maar spant Mary daarin met verve de kroon. Ze ontdekten dat de olifant de tuinslang achter het uiteinde vastpakt om hem als een stijve douchekop te gebruiken, maar dat ze om haar rug te bereiken overschakelt op een soort van lassostrategie door de tuinslang verder omhoog vast te pakken en over haar lichaam te zwaaien. Mary schakelde wel over op haar slurf om zich te wassen toen de onderzoekers haar een bredere en zwaardere tuinslang aanboden waarmee ze minder goed uit de voeten kon.
Volgens de onderzoekers zijn hun bevindingen een nieuw voorbeeld van het doelgericht gebruik van gereedschap bij dieren. Ze bevestigen ook dat olifanten door het grijpvermogen van hun slurf over buitengewone manipulatieve vaardigheden beschikken en bijgevolg zeer goed gereedschap kunnen gebruiken.
Sabotage
Maar wat de onderzoekers nog het meest verbaasde was het gedrag van Anchali, de Aziatische olifant die in de buurt was toen Mary werd gefilmd tijdens het douchen. Naast wat onderlinge agressieve interacties tussen de olifanten, begon Anchali de tuinslang naar zich toe te trekken, weg van Mary. Bovendien tilde Anchali de tuinslag op en maakte ze er een knik in, wat de waterstroom verstoorde.
De onderzoekers merkten op dat het er sterk op leek dat Anchali wilde voorkomen dat Mary het gereedschap kon gebruiken. En terwijl ze zich afvroegen of de olifant wel slim genoeg kon zijn om de andere te saboteren, zagen ze hoe Anchali nog een andere manier had gevonden om Mary's douche te verstoren. De olifant voerde namelijk een slurfstand uit, waarbij ze haar slurf op de tuinslang plaatste en er vervolgens haar massieve lichaam op liet zakken, wat de waterstroom onderbrak.
Omdat olifanten goed getraind worden door hun verzorgers om niet op tuinslangen te stappen, doen ze dat bijna nooit. En net daarom vermoeden de onderzoekers dat Anchali echt wel manieren zocht om de waterstroom te onderbreken tijdens Mary's douche. Maar of ze die sabotage grappig vond of gewoon gemeen was, konden de onderzoekers daaruit niet opmaken.
