De aanwezigheid van microplastics in de atmosfeer blijkt een impact te hebben op het klimaat. Net als stof- of roetdeeltjes zorgen ze voor een zekere verkoeling doordat ze zonlicht reflecteren vooraleer het de aarde bereikt. Maar of dat nu goed nieuws is...
Anders dan plasticvervuiling in de oceanen of op het land, kwam de aanwezigheid van microscopische plasticdeeltjes in de atmosfeer pas recent in beeld. 'Ondertussen weten we dat microplastics zelfs op de meest afgelegen plekken in de lucht zitten,' vertelt Laura Revell, professor Atmosfeerchemie verbonden aan de University of Canterbury. 'De deeltjes zijn erg klein en hebben een lage densiteit, dus de wind voert hen met gemak mee over lange afstanden. Microplastics uit de zeeën komen dan weer via verdamping in de atmosfeer terecht. We zien een soort globale plasticcyclus ontstaan.'
Terug de ruimte in
Die microplastics in de lucht blijken een effect te hebben op het klimaat. De aarde absorbeert energie uit zonlicht, maar reflecteert ook een deel terug de ruimte in. Atmosferische deeltjes, zoals bijvoorbeeld stof of roet, beïnvloeden de impact van zonlicht, vertelt Revell. 'Dergelijke deeltjes hebben een verkoelend effect op het klimaat omdat ze zonlicht reflecteren, zonlicht dat op die manier het aardoppervlakte niet bereikt en dus niet geabsorbeerd wordt. Bij grote vulkaanuitbarstingen bijvoorbeeld hinderen asdeeltjes het zonlicht, wat voor een globale koeling zorgt. Dat fenomeen zien we terug bij atmosferische microplastics.'
Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Plastic deeltjes in de lucht warmen tegelijk de atmosfeer op, aldus Revell. 'Het koelend effect lijkt dominant, maar omwille van hun chemische samenstelling nemen microplastics ook warmte op, en sturen een deel van het zonlicht dat de aarde reflecteert terug richting het oppervlakte. Op die manier dragen ze net bij tot de opwarming van de atmosfeer, een beetje op dezelfde manier als broeikasgassen doen.'
Kleur maakt het verschil
De studie naar de impact van microplastics op het klimaat bevat een aantal belangrijke onzekerheden. De kleur van microplastics is bijvoorbeeld buiten beschouwing gelaten, verduidelijkt Revell. 'We zijn uitgegaan van pure, ongekleurde polymeren. Kleur verandert de interactie met zichtbaar licht en infraroodstraling. Dat zit niet in ons model, maar het zou het opwarmend effect gevoelig versterken, vermoeden we.'
Ondanks de onzekerheden in de modellen, lijkt het erop dat microplastics een verkoelend effect hebben op het klimaat, zij het in erg beperkte mate. Maar de hoeveelheid plastic die de laatste zeventig jaar in het milieu terecht kwam is enorm, en groeit nog met de dag. De impact van microplastics in de atmosfeer zou wel eens kunnen toenemen. En dat is geen goede zaak, haast Revell haast zich om duidelijk te maken.
