Robotvis verjaagt exoot
15 december 2021 door GDVHoe bestrijd je een van de meest invasieve exoten ter wereld? Door hun ergste nachtmerrie te laten uitkomen, concludeert een nieuw experiment: een computergestuurde robotversie van hun grootste natuurlijke vijand.
De robotvis (links) imiteert de forelbaars, de grootste natuurlijke vijand van muskietvissen (rechts). © Giovanni Polverino
De muskietvis, alias Gambusia holbrooki? Het lijkt een hoofdrolspeler in een ver van ons wetenschapsbed-verhaal, maar dat is hij allerminst. Oorspronkelijk komt deze zoetwatervis wel uit Noord-Amerika, maar intussen heeft hij zowat de wereld veroverd als zogenoemde exoot. Met alle inherente problemen van dien, zoals bijvoorbeeld ook de Aziatische hoornaar of de Nijlgans bij ons veroorzaken.
Net zoals de Nijlgans is de muskietvis bewust geïmporteerd. Begin vorige eeuw al in onder meer in Australië en Spanje, als een middel om muggenplagen tegen te gaan. Wat men toen echter niet besefte, is dat de deze vis extreem invasief is. Evolutionair bioloog en gedragsecoloog Giovanni Polverino (University of Western Australia) omschrijft hem zelfs als een van de honderd meest invasieve soorten ter wereld. De muskietvis neemt namelijk niet alleen muggen op de korrel neemt, hij houdt ook lelijk huis in zijn onderwaterhabitat: hij bijt de staart af van jonge visjes en kikkervisjes, verslindt eieren van amfibieën… Kortom, door zijn aanwezigheid zijn inheemse soorten met uitsterven bedreigd. ‘En de bestaande methoden om hem te bestrijden,’ zegt Polverino, ‘zijn te duur en te traag om zijn verdere verspreiding effectief en efficiënt tegen te gaan.’
Rem op voortplanting
Met een internationaal team biologen en technici gooide hij het over een heel andere boeg. De grootste natuurlijke vijand van de muskietvis is de forelbaars (Micropterus salmoides). Polverino en zijn collega’s maakten een robot die eruitziet als die vis, en die zijn natuurlijke bewegingen imiteert. Voorin bevindt zich een computergestuurd gezichtsvermogen dat muskietvissen identificeert wanneer die zich willen voeden met onderwaterfauna. De robotvis schiet erop af, en de muskietvissen vluchten angstig weg zonder schade te hebben kunnen aanrichten. Maar dat is nog niet alles.
Als gevolg hiervan worden de muskietvissen aangestoken door intens verhoogde stress. Waardoor ze zich automatisch almaar angstiger gaan gedragen in de nabijheid van onderwaterprooien, structureel gewichtsverlies vertonen en minder vruchtbaar worden. Logisch gevolg: een rem op hun voortplanting en dus voortbestaan in streken waar ze niet thuishoren. ‘We hebben gewoon hun ergste nachtmerrie doen uitkomen,’ besluit Polverino, ‘zonder dat andere dieren daar ook maar een spatje last van hebben.’
