Trekvogels brengen geen vogelgriep mee, maar krijgen het hier

Trekvogels worden nogal eens verfoeid als het om vogelgriep gaat. Nochtans brengen ze het virus waarschijnlijk niet bij ons binnen, maar lopen de vogels, in ieder geval de wilde eenden, het hier juist op. Dat blijkt uit promotieonderzoek van dierecoloog Jacintha van Dijk (Universiteit Utrecht).

De griepgolf onder wilde eenden komt er weer aan. 'Bij deze dieren zien we in Nederland twee vogelgrieppieken per jaar', weet Jacintha van Dijk. 'Een kleine zomerpiek is gekoppeld aan de aanwas van vatbare jonge eenden. De grote najaarspiek valt samen met de aankomst van trekvogels.'

'De trekkende eenden brengen het vogelgriepvirus waarschijnlijk niet mee, maar lijken vooral vatbaarder voor de in Nederland rondwarende virussen dan de Nederlandse eenden.' Wilde eenden lijken als virusdrager weinig last te hebben. En hoewel ze minder vliegen, vliegen ze toch redelijk veel rond in de omgeving. Dat schept de mogelijkheid tot verspreiding in de regio.

Het vogelgriepvirus komt van nature in milde vorm voor bij watervogels zoals wilde eenden. Sommige van die milde varianten kunnen zich in pluimvee tot zogenaamde hoogpathogene vormen ontwikkelen, die ook voor de mens gevaarlijk zijn. Over de connectie tussen vogelgriep in wilde vogels en pluimvee is nog veel onduidelijk. Zo stemmen de infectiepieken bijvoorbeeld niet overeen: terwijl wilde eenden vooral geïnfecteerd blijken in het najaar, zien we bij pluimvee meer griep in het voorjaar.

Nederland is een belangrijk overwinteringsgebied voor miljoenen watervogels. De wilde eend, Anas platyrhynchos, is een van de watervogels die vaak besmet zijn met vogelgriep. Het onderzoeksteam bemonsterde een heel jaar lang wilde eenden via een eendenkooi, gemiddeld één keer per week. Daardoor kon Van Dijk de grieppieken heel precies vaststellen. De chemische samenstelling van de veren verraadde (vergeleken met veren van 38 locaties in Europa) waar de vogels vandaan kwamen.