Verouderen is niet altijd aftakelen

Een internationale studie toont aan dat lang niet alle planten en dieren achteruitgaan als ze ouder worden.

Draai het of keer het zoals je wil, verouderen doen we allemaal. Met het verstrijken van de jaren daalt onze vruchtbaarheid en verhoogt onze kans op sterven. Maar niet alle organismen verouderen zoals wij dat doen.

Deense en Duitse biologen vergeleken het verouderingspatroon van de mens met dat van 45 andere soorten: 10 zoogdieren, 12 andere gewervelden, 10 ongewervelden, 12 vaatplanten en een groenwier. De resultaten van dat onderzoek, gepubliceerd in Nature, zijn opvallend. De wetenschappers goten alle gegevens omtrent sterfte en vruchtbaarheid van de onderzochte soorten in grafiekjes.

Zo werd in een oogopslag duidelijk dat de meeste zoogdieren, maar ook traditionele modelorganismen zoals het rondwormpje C. elegans of de fruitvlieg, een soortgelijk patroon vertonen als dat van de mens. Waarbij de kans op sterven toeneemt met het verouderen. Maar bij de Hydra, een soort zoetwaterpoliepen, is die mortaliteit daarentegen altijd gelijk. En wat meer is: het minuscule beestje kan tot 1.400 jaar oud worden.

Minstens zo gek is de woestijnschildpad. Bij dat reptiel ligt de mortaliteit in de periode na de geboorte hoog, maar daalt dat cijfer naarmate het dier ouder wordt. Bovendien wordt de schildpad ook steeds vruchtbaarder. De traditionele theorie dat de kans op sterven en onvruchtbaarheid verhoogt naarmate organismen ouder worden, geldt dus lang niet voor alle soorten.

Omgevingsfactoren

De studie krijgt evenwel kritiek te verduren. Zo stellen enkele evolutiebiologen dat het onderzoek abstractie maakt van omgevingsfactoren. Soorten die in het lab gekweekt worden, gedragen zich totaal anders dan dieren in het wild, waar naast ouderdom bijvoorbeeld ook ziektes en roofdieren sterfte veroorzaken.

De Amerikaanse ecoloog Hal Caswell, coauteur van de studie, pareert die commentaar door te stellen dat organismen naarmate ze ouder worden gewoon minder goed kunnen omgaan met dat soort omgevingsfactoren. In die zin, zo stelt hij, zijn ook sterfte door ziektes of roofdieren ouderdomsverschijnselen. (adw)