Kan je ’s nachts niet slapen doordat er een mug rond je hoofd zoemt? De kans dat je aan haar reukzin ontsnapt is klein. Muggen beschikken namelijk over een feilloos systeem waarmee ze mensen altijd kunnen ruiken.
Muggen herkennen (menselijke) geuren met behulp van geurreceptoren, die gecodeerd worden door bepaalde genen in hun DNA. Als je bij muggen groepen geurreceptoren uitschakelt door genetische modificatie, blijven ze toch mensen herkennen. Dat hebben onderzoekers in het verleden al aangetoond. Een team van wetenschappers van de Universiteiten van Boston en Rockefeller heeft nu ontdekt waarom dat zo is.
Receptoren zijn chemische structuren op de celmembraan of in de cel zelf, waaraan specifieke moleculen - zoals geuren - zich kunnen binden. Als de juiste molecule zich aan een geurreceptor bindt, verzendt die receptor een signaal naar de bijbehorende zenuwcel. De zenuwcellen geven dit signaal dan door aan de hersenen. Zo zal de binding van de juiste geur aan een geurreceptor leiden tot een signaaloverdracht van de zenuwcellen naar de hersenen. De hersenen kunnen deze geur vervolgens herkennen.
De onderzoekers ontdekten dat de zenuwcellen die bij een mug instaan voor de herkenning van de menselijke geur 1-octen-3-ol, ook instaan voor de herkenning van aminen. Bepaalde aminen worden ook door mensen ‘uitgestoten’ in de lucht. Dit spreekt tegen wat wetenschappers tot nu toe wisten over hoe dieren ruiken. De geurreceptoren op een zenuwcel herkennen bij de meeste dieren namelijk maar één specifieke geur.
‘Je moet harder werken om de reukzin van muggen te breken. Eén receptor verwijderen heeft geen effect’
‘Als je een mens bent en je verliest een van je geurreceptoren, dan verliezen alle zenuwcellen verbonden met die receptor de mogelijkheid om die geur te op te sporen’, stelt Leslie Vosshall, een van de auteurs van de studie.
Dat zenuwcellen bij muggen signalen van verschillende geurreceptoren kunnen ontvangen, zorgt ervoor dat muggen verschillende mens-gerelateerde geuren blijven herkennen, zelfs al hebben ze bepaalde receptoren verloren. De eigenschap zorgt voor een feilloze reukzin. ‘Je moet harder werken om de reukzin van muggen te breken. Eén receptor verwijderen heeft geen effect.’
Vosshall denkt dat ook andere insecten een gelijkaardig mechanisme gebruiken. ‘Dit kan een algemene strategie zijn voor insecten die erg afhankelijk zijn van hun reukvermogen’. Een andere onderzoeksgroep rapporteerde namelijk al dat ook bij fruitvliegjes sommige neuronen signalen van verschillende receptoren opvangen.
Bron: Universiteit van Rockefeller en Universiteit van Boston, VS
