Termieten herkennen hun koningin aan haar geurtje

Net zoals de vliesvleugeligen, de insectenorde waartoe bijen, mieren en wespen behoren, vertoont ook de orde van de termieten sterke sociale kenmerken. De beestjes leven in kolonies die zijn ingedeeld volgens een strakke hiërarchie, met een koning of koningin aan het hoofd en een leger werkers en soldaten aan de basis.

Van termieten is geweten dat ze stekeblind zijn. Wat zouden ze ook met ogen zijn, als je weet dat ze meestal ondergronds leven of binnenin (rottend) hout. Wegens die laatste habitat worden ze veel meer dan wespen en mieren als plaag aanzien, zeker in warmere en vochtigere streken dan de onze.

Amerikaanse entomologen hebben nu ontdekt hoe de meest voorkomende termiet in Noord-Amerika (Reticulitermes flavipes) zijn koning of koningin herkent. Ze konden een geurstof identificeren die uitsluitend voorkomt bij de royals, en dus niet bij het werk- en het soldatenvolk. De stof in kwestie heet heneicosaan en is een betrekkelijk eenvoudige organische verbinding, die trouwens aanvoelt als was.

De onderzoekers smeerden het wasachtige goedje op minuscule glazen poppetjes die termietenkoningen of –koninginnen moesten voorstellen. Daarbij merkten ze dat de gewone termieten met hun lijfjes begonnen te schudden, nadat ze de geur hadden opgepikt. De insecten leken trouwens sterker onder de indruk (ze schudden heftiger) als de glazen poppetjes ook een kenmerkende geur van hun eigen kolonie droegen.

Omdat de termieten minstens 50 miljoen jaar ouder zijn dan de vliesvleugeligen, denken de wetenschappers nu de oudst bekende, koninklijke geurstof ontdekt te hebben.