InScience vindt plaats van 7 tot 11 november in Nijmegen. Eos licht drie titels uit de selectie. Jij kan een duoticket winnen voor het festival (onderaan dit artikel).
A River Below
Als Mark Griecos A River Below één ding bewijst, dan is het wel dat natuurbehoud geen eenzijdig verhaal is. In de documentaire vechten twee heren elk op hun manier voor de bescherming van de orinocodolfijn.
Richard Rasmussen, een Braziliaanse tv-persoonlijkheid die een megapopulair wildlifeprogramma presenteert, stelt een van de wantoestanden van het Amazonegebied aan de kaak. Hij maakt een reportage waaruit blijkt dat lokale vissers zeldzame orinocodolfijnen afslachten. Het vlees dient als lokaas om de gewilde piracatingavissen te vangen. De reportage leidt tot een verbod op de vissenjacht.
De Colombiaanse bioloog Fernando Trujillo klaagt de jacht op de bijzondere dolfijn op een andere manier aan. Zijn onderzoek wijst uit dat de lichamen van de dieren grote hoeveelheden kwik bevatten. Hen gebruiken als lokaas vormt een gevaar voor de volksgezondheid.
Het werk van Rasmussen en Trujillo wordt hen niet in dank afgenomen. De dorpelingen in het Amazonegebied beschuldigen Rasmussen van broodroof. Daar hebben ze hun redenen voor: ze leven van de jacht op de piracatinga. Trujillo ontvangt doodsbedreigingen van tegenstanders. Hij ziet zich genoodzaakt met een kogelvrij vest de straat op te gaan.
A River Below stemt tot nadenken. Luchtbeelden van de Amazonerivier doen het hart van elke natuuraficionado sneller slaan, maar Grieco toont ook de lokale vissers, die met de minuut wanhopiger worden. Een oplossing ligt niet voor de hand.
The Most Unknown
Negen vooraanstaande wetenschappers gaan bij elkaar op blind date voor een snelcursus in een nieuwe discipline. Die aanpak van filmmaker Ian Cheney loont. Ontmoetingen tussen wetenschappers die elkaar en elkaars werk nauwelijks kennen, leidt tot verrassende situaties.
De Amerikaanse microbioloog Luke McKay tekent een boomstam van het leven op aarde, de Brusselse neurowetenschapper Axel Cleeremans herkent er een schets van het menselijke brein in. En in het ondergrondse lab van Italiaans deeltjesfysicus Davide D’Angelo treft de Amerikaanse geomicrobioloog Jennifer Macalady plots interessante slijmsporen op de rotsmuren aan.
The Most Unknown doet zowat de halve aardbol aan. Van de hoogste top van Hawaï om er de geboorte van een ster te observeren, gaat het naar de bodem van de oceaan om het diepzeeleven te bestuderen. Je zou je afvragen wie het meest verwonderd raakt: de wetenschappers die zich in een compleet nieuw onderzoeksveld onderdompelen, of de kijker in de bioscoopzaal?
Alphago
Alsof het nationale elftal een potje voetbal speelt tegen een robotteam en met forfaitcijfers de boot in gaat. Zo voelde het voor go-spelers wereldwijd toen een computer won van de wereldkampioen.
Go is een Chinees spel waarbij je met zwarte of witten stenen zo veel mogelijk vakjes op een speelbord verovert. Op dat bord kunnen twee spelers meer combinaties vormen dan er atomen zijn in het universum. Go wordt traditioneel beschouwd als een maatstaf voor intelligentie. In Azië bezitten de topspelers sterrenstatus. Ze worden gezien als kunstenaars.
Dat schrikt een team computerwetenschappers van het bedrijf AlphaGo niet af. Hun gelijknamige computer analyseert talloze go-wedstrijden en speelt miljoenen keren tegen zichzelf. Zo vergroot het systeem stelselmatig zijn eigen kennis en kunde.
In 2016 neemt AlphaGo het op tegen de toenmalige wereldkampioen, de Zuid-Koreaan Lee Seedol. In de beklijvende documentaire van regisseur Greg Kohs zien we hoe de wedstrijden zich ontplooien. Het zweet parelt van Lees voorhoofd terwijl een team informatici van AlphaGo gespannen naar de monitors staart. Bij elke onverwachtse zet van AlphaGo gaan de Koreaanse commentatoren uit hun dak. Uiteindelijk aanschouwen miljoenen toeschouwers hoe Lee het tegen de AI moet afleggen.
Wat de documentaire mankeert, is de diepere implicatie van de AI-overwinning. AlphaGo vormt een ijkpunt in de ontwikkeling van artificiële intelligentie, maar welke impact dat precies heeft op ons leven, blijft onduidelijk.
