Belgische wijn heeft de wind in de zeilen. Met een productie van drie miljoen liter, een verdubbeling vergeleken met het jaar voordien, was 2022 een recordjaar. Maar volgens onderzoeker Johan Yssel (KU Leuven, Stellenbosch University, Zuid-Afrika) kan de klimaatverandering roet in het eten gooien.
Wat zijn de grootste bedreigingen voor de Belgische wijnbouw?
‘De toename van extreme klimatologische omstandigheden zoals droogte en veranderingen in neerslagpatronen vormen een gevaar voor de druiventeelt. Daarnaast kunnen warme temperaturen tijdens het voorjaar, waardoor planten te vroeg in bloei staan, gevolgd door nachtvorst, leiden tot mislukte oogsten. En ten slotte dreigen ziekteverwekkers die door de opwarming noordwaarts opschuiven, schade toe te brengen in de wijngaarden. Hierdoor neemt de afhankelijkheid van pesticiden toe.’
Waarom bieden zeewierextracten een duurzaam alternatief voor deze chemische bestrijdingsmiddelen?
‘De bioactieve bestanddelen van zeewierextracten kunnen de weerstand van wijnstokken tegen ziekteverwekkers verhogen door het verdedigingsmechanisme van de plant te versterken. Ook bevatten ze veel organisch materiaal, micronutriënten en sporenelementen, waarvan is aangetoond dat ze de vruchtbaarheid van de bodem verbeteren. De natuurlijke hormonen en groeistimulatoren in zeewierextracten kunnen de groei en ontwikkeling van wijnstokken bevorderen, wat de kans op een betere opbrengst en kwaliteit van de druiven verhoogt. Dit kan wijnboeren helpen minder aangewezen te zijn op synthetische meststoffen.’
U stelde uw onderzoek voor tijdens TinTalks, georganiseerd door het Leuvense biercafé Malz, samen met natuurwijnmaker Emelie Maeyens als gastspreker. Bent u het eens met haar dat wijn wordt gemaakt in de wijngaard, niet in de wijnkelder?
‘Het is genuanceerder dan dat, maar ze heeft wel een punt: de vraag naar natuurwijn, waarbij de wijnmaker zo weinig mogelijk ingrijpt en de natuur haar gang laat gaan, neemt zienderogen toe. Uit mijn onderzoek blijkt dat de behandeling met een bladspray van extract dat is afgeleid van het bruine zeewier Ascophyllum nodosum, in de experimentele wijngaard pcfruit in Sint-Truiden tot opmerkelijke verbeteringen qua gezondheid en productiviteit van de wijnstokken leidde. Dit gebeurde in twee seizoenen, onder sterk van elkaar verschillende klimatologische omstandigheden. In 2021, met meer neerslag en koelere temperaturen dan gemiddeld, verbeterde A. nodosum de efficiëntie van de fotosynthese en nam de bladgroei toe, terwijl in 2022, met gunstigere weersomstandigheden aan het begin van het seizoen, grotere opbrengsten en een aanzienlijke toename in de grootte van de druiven en het suikergehalte werden vastgesteld. Meer langdurig onderzoek is nodig, maar in elk geval lijken zeewierextracten het potentieel te hebben om de groei en ontwikkeling van planten in uitdagende klimatologische omstandigheden te stimuleren en bij te dragen aan de rijping en kwaliteit van druiven. Dat is veelbelovend voor de duurzame wijnbouw in België.’
