Zinderende zintuigen

01 juli 2013 door TV

Bloemen kunnen elektrisch communiceren met potentiële bestuivers. En zij zijn niet alleen, ook heel wat dieren gebruiken elektrische velden om zich te oriënteren.

Bloemen doen hun uiterste best om bestuivers aan te trekken en in geuren en kleuren te informeren over wat ze in de aanbieding hebben. Alsof dat nog niet voldoende was, blijken ze ook op geheel eigentijdse wijze elektrisch te communiceren met potentiële klanten. En bloemen blijken niet de enige die over die gave beschikken.

Flower power

Wetenschappers beschreven in Science hoe de elektrische potentiaal van een bloem wijzigt naarmate de bestuiving vordert, en konden aantonen dat hommels die veranderingen kunnen waarnemen. Bovendien ontstaat er wanneer de hommel de bloem nadert een elektrisch veld dat ervoor zorgt dat het stuifmeel beter blijft kleven.

Elektrolifant

De olifant- of tapirvis heeft geen slurf, maar wel een verlengde onderlip die daar verdacht goed op lijkt. Daarmee kan hij in het troebele water van de Afrikaanse waterlopen waarin hij leeft elektrische velden voelen. Dat kunnen haaien ook, horen we u denken, en dat klopt, maar de olifantvis heeft bovendien een orgaan ter hoogte van de staartvin waarmee hij dergelijke velden ook zelf kan produceren, om zich te oriënteren, prooien te vinden of te communiceren met soortgenoten. Wetenschappers proberen die organen te doorgronden met het oog op technische toepassingen.

Eeuwig jong

De grottensalamander of olm ziet geen hand voor ogen – dat komt ervan als ze zo'n eind in je kop verborgen zitten. Dat is echter helemaal niet erg, want de salamander, die het uitzicht van een larve behoudt, leeft in het stikdonker. Zijn andere zintuigen maken dat echter ruimschoots goed: volgens wetenschappers zijn reuk- en smaakzin uitstekend ontwikkeld, heeft hij een uiterst scherp gehoor en voelt hij bovendien elektromagnetische velden, wat allemaal helpt bij het verschalken van prooien. De activiteit van zenuwen en spieren in levende wezens laat namelijk elektrische sporen na.

Slijmsensor

Zoals u weet is het vrijwel onmogelijk om een lijstje over opmerkelijke dieren te maken zonder dat er een vogelbekdier in opduikt – dat is ook ditmaal weer het geval. Wetenschappers hebben zich lang afgevraagd hoe die beesten erin slaagden om, in het donker en met hun oren, ogen en neusgaten dicht, onder water ook maar één enkele prooi te vangen. Tot ze een jaar of tien geleden ontdekten dat het dier maar liefst 40.000 elektroreceptieve slijmklieren op zijn kop heeft, waarmee hij probleemloos kan uitvissen waar de smakelijke onderwaterongewervelden uithangen.

Elektrolokatie

Van dolfijnen weten we allemaal dat ze aan echolokatie doen – ze produceren doorlopend klikgeluiden die teruggekaatst worden door objecten in de omgeving en de dolfijn als dusdanig op de hoogte brengen van wat er daar allemaal ronddrijft. Wetenschappers van het dolfinarium van de Allwetterzoo in Münster waren echter al een tijd geïntrigeerd door de kuiltjes in de snuit van de dolfijn – bij een verre voorouder zaten daar vermoedelijk de snorharen. Enkele jaren geleden konden ze aantonen dat ze daarmee elektrische activiteit kunnen waarnemen.