Hoe weet een weerkundige hoe warm, koud of nat het zal worden, of hoe hard het zal waaien? Meteoroloog Samuel Helsen legt uit hoe hij en zijn collega’s het weer voorspellen.
Hoe begint een weerman of -vrouw aan een weerbericht?
‘We gebruiken krachtige computers die het weer voor de komende dagen in kaart brengen. Ze steunen op modellen die elk hun eigen voorspelling maken. Als weerkundige leg je die voorspellingen naast elkaar om ze te interpreteren en er de meest waarschijnlijke eruit te pikken. Als 20 procent van de modellen regen voorspelt en de andere 80 procent niet, dan weten we dat het vermoedelijk droog zal blijven. Nadat we het weer in grote lijnen hebben ingeschat, kijken we naar de details, zoals temperatuur en bewolkingsgraad.’
Waarop baseren die weercomputers zich?
‘Met gegevens van satellieten of weerballonnen brengen we eerst de huidige toestand in kaart. Op basis van die aanzet kan een model voorspellen hoe het weer zal evolueren, en hoe het zich de komende dagen verplaatst.’
Hoe ver vooruit kun je het weer voorspellen?
‘We kunnen het weer met een vrij grote betrouwbaarheid één tot vijf dagen vooruit voorspellen. Als we drie dagen vooruitkijken, zitten we aan een betrouwbaarheid van ongeveer 95 procent. Daarna zakt de zekerheid sterk. Het weer is een chaotisch systeem. De wetenschap en het verzamelen van data gaan er sterk op vooruit, waardoor onze voorspellingen op korte termijn alsmaar beter worden. Maar zelfs met betere weercomputers zal het onmogelijk blijven om verder dan twee weken vooruit te kijken.’
Wat is het verschil tussen het traditionele weerbericht en applicaties als Buienradar?
‘De meeste apps werken met ruwe data die rechtstreeks van de weermodellen komen. Weerkundigen verzamelen soortgelijke data, maar interpreteren die ook.’
Bemoeilijkt de klimaatverandering het werk van de weerkundige?
‘De voorspellingen blijven even betrouwbaar, maar we zien vaker extreem weer. In de dagen voor de extreme regenval in Wallonië afgelopen zomer kregen we kaarten te zien die ons de wenkbrauwen deden fronsen. We vroegen ons af of de berekeningen wel klopten. Dat was ook zo toen we in de zomer van 2019 een temperatuur van 40°C voorspelden. Zulke extremen zijn ongezien.’
‘Als weerkundige moet je ook nog meer de voorgeschiedenis in het achterhoofd houden. De warmterecords in de zomer van 2019 waren het gevolg van een drogere lente. Daardoor zat er weinig vocht in de bodem, en dat verhoogt dan weer de kans op nog meer hete dagen. In 2021 wisten we dat het natte voorjaar de kans zou verhogen op een koelere zomer. Zo zal de klimaatverandering ook ons weer beïnvloeden: hetzelfde weer blijft langer hangen.’
Wat is uw favoriete weer?
‘Uiteraard kan ik genieten van een zomerse dag, of een mooie laag sneeuw in de winter. Maar het meeste geniet ik van de onstabiele situaties, waarbij prachtige stapelwolken en buienwolken zich verzamelen in de lucht. Die afwisseling van helderblauwe lucht met dikke wolken, en misschien ook een regenboog, vind ik fantastisch.’
Meer weten? Luister dan ook naar de podcast met Samuel Helsen:
