De zon is niet zomaar een ster. Sinds kort blijkt dat ze een ‘moeder’ heeft en een stel ‘broertjes’ en ‘zusjes’. Misschien heeft ze zelfs een planeet gestolen. Een bewogen biografie die ons miljarden jaren terug in de tijd katapulteert.
Ik heb thuis nog ergens een replica van een Mayakalender hangen, een souvenir meegebracht uit het Mexicaanse Palenque. De Maya’s waren zeer bedreven in astronomie en baseerden hun tijdberekening op de bewegingen van de zon en andere hemellichamen. Anders dan de overige Meso-Amerikaanse volkeren hadden ze ook een lineaire kalender, de ‘lange telling’. Die zou lopen tot 2012, wat toentertijd aanleiding gaf voor een flinke portie onzin over het einde der tijden.
Copernicus, Galilei en hun vele opvolgers ontdeden de zon van haar mythische proporties en gaven haar de plaats die ze verdiende. Cruciaal voor planeet aarde en haar bewoners, maar voor het overige een onbeduidende ster in een duizelingwekkend groot heelal. De cultus rond de zon maakte plaats voor cijfers en berekeningen, van massa en energie, elektromagnetische straling en zonnewind, protuberansen enzovoort.
Af en toe komt de wetenschap met nieuwe inzichten, die ons verrassen en tot de verbeelding spreken. Astronomen geven sterren een leven: ze worden geboren, leiden hun bestaan en gaan dood. Ze doen dat ook bijna letterlijk. Het blijkt nu dat onze zon in een eerdere periode een ‘moeder’ had, en ‘tantes en ooms’, en ook ‘zusters’ die nu elders in de Melkweg vertoeven. Een bewogen biografie die ons miljarden jaren terug in de tijd katapulteert.
Over het ontstaan van het heelal, en waar het uiteindelijk naartoe gaat, raken kosmologen het moeilijk eens. De Leuvense natuurkundige Thomas Hertog ontwikkelde samen met de betreurde Stephen Hawking een nieuwe visie. Volgens hen ontstond na de oerknal niet een ongebreideld en oneindig multiversum – een mozaïek van kleine universums die als luchtbellen in kokend water verspreid liggen –, maar wel een verzameling die bestaat uit uniforme én eindige heelallen. Het is aan de wetenschappers om de theorie experimenteel te testen.
Wat we wel met enige zekerheid kunnen voorspellen, is de dood van onze zon. Over vijf miljard jaar zal haar brandstof opraken en zal ze eerst opzwellen, tot ten slotte een planetaire nevel met een witte dwerg als kern overblijft. Van de aarde en de andere planeten zal dan allang geen spoor meer zijn.
Geniet van de zomermaanden, maar hou maat in de zon.
