Een Higgs

‘As a layman, I think we got it.’ Dat zinnetje van CERN-baas Rolf Heuer deed het ‘em. ‘Als een leek zou ik zeggen dat we het Higgs hebben gevonden.’ Sommige nieuwsuitzendingen titelden met graagte: Higgs-deeltje gevonden. ‘Maar als wetenschapper’, nuanceerde Heuer, ‘dan moet ik zeggen: wát hebben we?’ Er is een nieuw deeltje gevonden, zeker weten, dat heel sterk lijkt op het Higgs-deeltje dat door het Standaardmodel van de fysica wordt voorspeld, maar het kan evengoed nog een ander Higgs zijn, of nog een veel exotischer deeltje. ‘Een’ Higgs-deeltje gevonden dus. Over een half jaar zullen we wellicht de bevestiging krijgen, als de fysici - na de champagne - naar hun detectoren en hun data zijn teruggekeerd. Als het echt het Standaard-Higgs blijkt, hebben we het sluitstuk van het Standaardmodel. Great! Maar fysici hopen eigenlijk op een iets ander deeltje dat de deur opent naar een nieuwe fysica. Veel spannender.

De ontdekking is zonder twijfel een mijlpaal in de geschiedenis van het experiment, van de fysica en van de wetenschap. En nog nooit haalde zoiets moeilijks als deeltjesfysica zoveel media-aandacht. Fysici en redacteuren legden het Higgs-deeltje en het Higgs-veld met pingpongballen en suiker uit, vergeleken het met een sneeuwlandschap of een festivalweide. Ik onthou deze: het Higgs-veld is een perszaal van het CERN, de journalisten Higgs-bosonen. Als de journalisten je niet kennen, laten ze je gerust en kun je nog behoorlijk ongehinderd door de zaal laveren. Je bent een subatomair deeltje dat weinig massa meekrijgt. Als Peter Higgs de zaal binnenkomt, wordt hij meteen omsingeld. Hij krijgt veel gewicht. En we hebben het voor het Nobelprijscomité even voorgemeten: Peter Higgs weegt evenveel als de Belg François Englert.