Periodiek systeem heet nieuwkomers welkom

De elementen met atoomnummer 114 en 116 hebben officieel een naam gekregen. De Internationale Unie voor Zuivere en Toegepaste Scheikunde heeft ze gedoopt tot respectievelijk flerovium (Fl) en livermorium (Lv), naar het Russische Flerov Laboratorium en het Amerikaanse Lawrence Livermore National Laboratory. 

Wetenschappers van deze instituten leverden de grootste bijdrage aan het smeden van beide elementen. De atomen komen namelijk niet voor in de natuur; ze vallen bijna onmiddellijk uiteen. Daarom zijn de macroscopische eigenschappen van de deeltjes ook niet bekend, en krijgen ze puur op basis hun atoomnummer – het aantal protonen – een plekje in het periodiek systeem.

Deeltjesfysici lieten plutonium botsen met calcium, zodat de opgeteld 114 protonen waaruit ze bestaan samen met een groot aantal neutronen het element flerovium vormden. In een ander experiment gebruikten natuurkundigen eveneens calcium, en schoten dat op curium, dat twee protonen meer heeft dan plutonium. Het logische resultaat was een kern met atoomgetal 116, dat nu dus livermorium heet. In theorie kunnen wetenschappers zo alle soorten atomen maken, maar als die te groot worden, vervallen ze te snel om gedetecteerd te kunnen worden. Flerovium en livermorium vervallen op tijdschalen van respectievelijk seconden en milliseconden en zijn wel nog waar te nemen.

De elementen met atoomnummer 113, 115, 117 en 118 – die ook al zijn gesmeed en gedetecteerd – wachten nog op hun officiële naam. Op dit moment dragen ze de Latijnse benaming van hun atoomnummer. Zo draagt het element met 113 protonen de tijdelijke naam ununtrium. (ea)