Het was natuurlijk een klotejaar, maar de wetenschap deed wetenschapswatcher Hetty Helsmoortel ook vaak glimlachen. En dus presenteert ze je met veel plezier: het jaar in wetenschappelijke faits divers.
Januari
Miss America 2020 begint aan haar ambtstermijn. Ze is doctoraatsstudent in de farmaceutische wetenschappen en kiest als persoonlijke act tijdens de verkiezing voor een wetenschappelijk experiment met olifantentandpasta. Make science great again!
Februari
Een uitzonderlijk luie grotsalamander blijkt al zeven jaar op dezelfde plek te liggen, in een grot ergens in Bosnië en Herzegovina. Eten doet deze grotolm simpelweg door zijn mond te openen telkens als iets voorbijzwemt. (in de video hieronder duikt de grotolm op na 30 seconden, spoiler: het gefilmde exemplaar is misschien wel de actiefste van zijn soort)
Maart
Een evolutionair bioloog en een bewegingsexpert berekenen dat de Silly Walk uit Monty Python exact 6,7 keer zo gek is als gewoon wandelen.
April
Nicaragua wordt uitgeroepen tot het meest driehoekige land ter wereld. Sierra Leone is ’s werelds rondste en Egypte het vierkantste.
Mei
Wiskundigen bewijzen dat je in één hoekpunt van een dodecaëder kunt vertrekken, alleen maar rechte lijnen kunt volgen en terug in hetzelfde hoekpunt kunt uitkomen zónder andere hoekpunten te raken.
Juni
Het record voor de langste bliksem wordt verbroken. Dat staat nu op 709 kilometer, en was voorheen 321 kilometer. Meer dan een verdubbeling dus.
Juli
Pinguïns blijken nog verder te poepen dan gedacht. Volgens de onderzoekers kunnen de resultaten pinguïnverzorgers helpen gênante situaties te voorkomen.
Augustus
Voor deze maand vond ik niets. Het was komkommertijd. De grootste komkommer dit jaar was trouwens 136 centimeter lang.
September
Wetenschappers maken de meest gedetailleerde foto ooit: een afbeelding van 3,2 gigapixel van een romanesco.
Oktober
De IgNobelprijs in de geneeskunde gaat naar onderzoek naar een ziekte waarbij mensen agressief worden van eet- en smakgeluiden. Misofonie heeft al geleid tot ontslagen en scheidingen.
November
Onderzoekers bewijzen dat water eigenlijk een geheel van twee verschillende vloeistoffen is.
December
Het was van het jaar 1623 geleden dat Jupiter en Saturnus zo dicht bij elkaar stonden. Vanaf de aarde gezien, natuurlijk.
Veel van deze verhalen lijken op het eerste gezicht nutteloos. Het vermelden niet waard. Wat zijn we in hemelsnaam met foto’s van bloemkolen of met salamanders die al zeven jaar in hun kot blijven? Maar de achterliggende processen en redeneringen zijn daarom niet waardeloos. En vooral: ze kunnen tot nieuwe inzichten leiden. Dat wetenschap overal thuishoort, ook op podia van missverkiezingen. Dat het dierlijke metabolisme ook extreem traag kan zijn. Of dat het evolutionair gezien best wel bijzonder is dat wij op twee benen lopen.
Eigenlijk hoeft een onderzoeksresultaat geen bestaansreden te hebben
Nu ben ik het zelf ook aan het doen, een zeker nut of belang aan wetenschap hangen. Een verklaring zoeken waarom een onderzoeksresultaat bestaansreden heeft. Eigenlijk hoeft dat niet. Sterker nog, ik ben ervan overtuigd dat het opbouwen van kennis zonder direct nut ons beste wapen is tegen een crisis. Want we kunnen onmogelijk voorspellen wat er op ons afkomt.
Laat ons dus in de economische exploitatie van wetenschap ook een klein beetje ruimte bewaren voor vrij onderzoek. Voor het zomaar onderzoeken. Van virussen die ons onbekend zijn, bijvoorbeeld. Voor het zomaar ontwikkelen. Van allerlei soorten algoritmes voor trackingapps, bijvoorbeeld. Voor het zomaar uitzoeken. Hoe we politici en journalisten beter met wetenschap vertrouwd kunnen maken, bijvoorbeeld. Voor het zomaar bekijken. Hoe groot het vertrouwen van de burger in wetenschap is, en wat we daaraan kunnen veranderen. Je weet nooit hoe handig die resultaten kunnen zijn tijdens de een of andere pandemie.
