Sam Mattheus (VUB) wint de Eos Pipet 2024

Met Ramsey-getallen loste wiskundige Sam Mattheus (30) een oud probleem op een gloednieuwe manier op. Meetkundigen kenden de oplossing al een halve eeuw, ze wisten alleen niet dat het de oplossing was. Zijn onderzoek werd bekroond met de Eos Pipet i.s.m. de Jonge Academie.

Voor zijn oplossing combineerde Sam Mattheus twee takken van de wiskunde die elkaar normaal niet tegenkomen: de combinatieleer en de eindige meetkunde. Het vraagstuk dat hij oploste, kadert binnen de zogenaamde Ramsey-getallen, fundamentele grootheden die de grenzen van mogelijke wanorde weergeven. De combinatieleer is de klassieke manier om Ramsey-getallen te berekenen, Mattheus voegde daar zijn eigen kennis aan toe. Met de Hermitische kromme vond hij de sleutel om het probleem op te lossen en pleit hij tegelijk voor meer kruisbestuiving binnen de wiskunde.

‘Net zo gedreven als de gebroeders Wright in hun vliegtuig stapten om het luchtruim te verkennen, zo proberen wiskundigen fundamentele vraagstukken te begrijpen’, zegt Mattheus in een reactie.

Met de award bekronen wetenschapsblad Eos en de Jonge Academie de meest beloftevolle jonge onderzoeker van het moment. Hoofdredacteur van Eos Wetenschap Raf Scheers en hoofdredacteur Universiteit van Vlaanderen Katleen Bracke benoemden Mattheus in naam van de vakjury als winnaar. De publieksprijs gaat naar Sarah Ahannach.

Mattheus ontvangt een gepersonaliseerd werk van kunstenaar Kevin Trappeniers.

De vijf laureaten

Van links naar rechts: Cem Berk Senel, Kevin Van Sundert, Sarah Ahannach, Sam Mattheus en Andres Algaba (hij kwam Carmen Mazijn vervangen).

-    Carmen Mazijn (Vrije Universiteit Brussel), die promoveerde op de detectie van discriminerende patronen in artificiële intelligentie, ontwikkelde de techniek LUCID die de zwarte doos van AI openbreekt.

-    Microbioloog Sarah Ahannach (Universiteit Antwerpen) richtte in 2020 mee het Isala-project op dat het vaginale microbioom in kaart brengt. Inmiddels is het uitgegroeid tot het grootste citizenscienceproject naar vrouwelijke gezondheid ter wereld, met zusterprojecten in bijna twintig landen.

-    Planeetonderzoeker Cem Berk Senel (Vrije Universiteit Brussel) ontdekte dat fijnstof 66 miljoen jaar geleden een ‘inslagwinter’ veroorzaakte door nieuwe geologische data te combineren met simulaties van de inslag met een paleoklimaatmodel.

-    Wiskundige Sam Mattheus (Vrije Universiteit Brussel) combineerde twee takken van de wiskunde die elkaar normaal niet tegenkomen: de combinatieleer en de eindige meetkunde.

-    Bioloog Kevin Van Sundert (Universiteit Antwerpen) wil met zijn openbaar toegankelijke databank van gegevens uit experimenten die de klimaatverandering nabootsen, onderzoek de wind in de zeilen geven.