Waarom we wetenschappers niet altijd geloven

Ik geloof niet zo in door de mens veroorzaakte klimaatverandering.’ De nieuwbakken Amerikaanse president Donald Trump noemt zich geen believer in de opwarming van het klimaat. Hij vindt die ‘een hoax’ en ‘een heel dure vorm van belasting’. Trump liet in interviews en tweets ook uitschijnen dat vaccins autisme veroorzaken, dat je van spaarlampen kanker kan krijgen en dat windmolenparken schadelijk infrageluid produceren.

De Amerikaanse verkiezingen en de aanloop naar de Brexit liggen aan de basis van de verkiezing van ‘Post-truth’ als het woord van het jaar 2016. Een term die verwijst naar een wereld waarin feiten van geen tel lijken. In zo’n wereld krijgen wetenschappers – onze feitenleveranciers – het hard te verduren. Onlangs waarschuwde de leiding van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in De Volkskrant voor een wereld waarin wetenschap wordt weggezet als ‘ook maar een mening’. ‘Iedereen heeft recht op zijn eigen mening, maar niet op zijn eigen feiten.’

Een ‘significant deel’ van de bevolking houdt er eigen feiten op na, overtuigingen die niet stroken met de wetenschappelijke consensus. Slechts de helft van de Amerikanen erkent dat het klimaat opwarmt als gevolg van menselijke activiteit. Ongeveer 60 procent van de westerse bevolking gelooft dat ggo’s schadelijk zijn voor de gezondheid. Vier op de tien Amerikanen gelooft dat God de mens in zijn huidige gedaante heeft geschapen en dat de aarde niet ouder is dan 10.000 jaar.

In België en Nederland heeft zo’n 20 procent van de bevolking problemen met de evolutietheorie. Een kleine, hardnekkige groep ouders weigert zijn kinderen te laten vaccineren, in de overtuiging dat vaccins meer kwaad dan goed doen. Hoe raken we doordrongen van foute overtuigingen? En hoe kom je ervan af?