Wiskunde voorspelt evolutie maatschappijen

Hoe kleine groepen mensen evolueren naar grote complex gestructureerde samenlevingen kun je wiskundig voorspellen, blijkt uit een Brits-Amerikaanse studie.

De onderzoekers ontwierpen een wiskundig model dat voorspelt waar de grootste complexe samenlevingen ontstonden in de geschiedenis. Ze hielden onder meer rekening met geografie en hun uitvindingen. De voorspellingen voor Afrika en Eurazië tussen 1500 voor en 1500 na Christus werden naast de historische feiten gelegd. Tot verbazing van de onderzoekers bleek hun model in 65 procent van de gevallen correct.

Intense oorlogsvoering door competitie tussen samenlevingen is dé evolutionaire drijfveer achter grote complexe gemeenschappen. Als die factor wegviel was de accuraatheid nog maar 16 procent. De onderzoekers denken dat constante wedijver met andere maatschappijen er voor zorgt dat de kostelijke instellingen, nodig om grote gemeenschappen samen te houden, kunnen bestaan. In hun model waren vooral paard-gerelateerde militaire innovaties belangrijk, zoals strijdwagens en cavalerie. Die uitvindingen werden vervolgens doorgegeven aan naburige volkeren door nomaden in de Euraziatische steppe.

Soortgelijke wiskundige analyses worden al gebruikt bij dierenpopulaties. In de toekomst willen de onderzoekers nog meer variabelen gebruiken, zoals de kwaliteit van de landbouw, om hun voorspellingen te verbeteren. Daarmee willen ze algemene historische patronen verklaren en zo beter het heden en de toekomst begrijpen.

Het onderzoek verscheen in PNAS en was een samenwerking tussen het Amerikaanse National Institute for Mathematical and Biological Synthesis (NIMBioS), University of Connecticut en University of Exeter. (tn)

Deze animatie toont hoe de verspreiding van samenlevingen in het wiskundig model verbazend goed overeenkomen met de werkelijkheid.