Een hond als huisdier biedt niet alleen goed gezelschap, maar ook troost en steun. Begrijpt een hond hoe je je voelt en waar je behoefte aan hebt?
Sommige honden zijn goed in staat mensen te begrijpen. Bijvoorbeeld honden die ingezet worden om mensen met psychische of lichamelijke problemen te helpen. Deze honden kunnen gezichtsuitdrukkingen herkennen. Zelfs op foto’s, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De honden zien of iemand in een goede bui is, of juist boos of verdrietig. Daarnaast kunnen ze verschillende intonaties onderscheiden. Ze begrijpen dat een woord een andere betekenis heeft als je het boos of juist vriendelijk zegt. Honden letten ook op lichaamstaal. Zo merken ze het verschil tussen iemand die heel gespannen is en iemand die juist heel ontspannen is. Honden letten ook op onze ogen en waar we naar kijken. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat als je naar links kijkt, de hond weet dat hij linksaf moet slaan in plaats van naar rechts moet lopen, zonder dat je dat hoeft te zeggen. Tot slot zijn er bepaalde aanwijzingen dat honden zouden kunnen ruiken dat we bang zijn, kanker hebben of een epileptische aanval gaan krijgen. Daar moet echter nog meer onderzoek naar gedaan worden.
Dat sommige honden ons zo goed kunnen ‘lezen’, komt deels doordat ze al lang samenleven en in interactie gaan met mensen. Honden die daar van nature goed in zijn, kiezen we vaker uit als huisdier en al helemaal om in te zetten in dier-ondersteunde interventies of als hulphond. Daarnaast worden honden ook getraind om nóg beter te worden in het herkennen van bijvoorbeeld de persoonlijke lichaamstaal of unieke gezichtsuitdrukkingen van hun baasjes.
Verder lijken honden en mensen in bepaalde opzichten op elkaar. We hebben vergelijkbare hersenstructuren en we zijn sociale wezens die elkaar beschermen en helpen als dat nodig is.
Honden zien of je blij, boos of verdrietig bent
Het is handig voor mensen dat honden ons soms zo goed kunnen begrijpen. Zo voelen we ons begrepen en gesteund. Daarnaast kunnen honden ons ook helpen met bepaalde gedragsveranderingen, op een andere manier dan een therapeut dat kan. Denk aan een kind met ADHD dat vaak veel herrie maakt en impulsief kan zijn. Een psycholoog kan hem of haar proberen bij te sturen, maar dat helpt soms onvoldoende. Maar een hond laat het meteen weten dat hij het niet fijn vindt als het kind heel druk op hem af komt rennen. Het kind begrijpt dan ook dat het belangrijk is de hond te beschermen en ruimte te geven.
Het wetenschappelijk onderzoek naar hoe goed honden ons begrijpen en hoe goed ze ons kunnen ‘lezen’, staat nog in de kinderschoenen. Over tien, twintig jaar weten we nog veel meer. En hoewel honden natuurlijk altijd andere wezens blijven dan mensen, verwacht ik dat honden ons nog veel beter begrijpen dan we tot nu toe denken.
Karin Hediger is hoogleraar antrozoölogie aan de Open Universiteit. Ze werkt aan de Universiteit van Bazel en is psychotherapeut. Haar onderzoek richt zich op de band tussen mens en dier en dier-ondersteunde interventies. Wetenschapsjournalist Anouk Bercht legde haar deze vraag voor en tekende haar antwoorden op.
Het je ook een vraag voor de wetenschap? Stel ze op www.ikhebeenvraag.be
