Alzheimer is een complexe ziekte, die zich in verschillende vormen manifesteert en meerdere oorzaken of triggers heeft. Hopelijk verliezen onderzoekers de ziekte door de coronacrisis niet uit het oog.
Op een dag eind maart belandde een bejaard koppel dat verderop in mijn straat woont met covid-19 in het ziekenhuis. De vrouw van 91 overleefde de ziekte jammer genoeg niet. Haar vijf jaar jongere echtgenoot bleef verweesd achter. In meerdere betekenissen van het woord, want de dementerende man besefte amper wat er hen overkomen was. Voor de familie voltrok zich in een paar dagen tijd een dubbele tragedie.
Het einde van de coronacrisis lijkt nog niet in zicht. Medische laboratoria en farmaceutische bedrijven zoeken in overdrive naar een vaccin tegen het coronavirus SARS-CoV-2. Hopelijk verliezen ze daarbij niet andere, even verwoestende aandoeningen uit het oog. Naar schatting leven wereldwijd 40 à 50 miljoen mensen met de diagnose van alzheimer of een andere vorm van dementie. Honderd jaar nadat Duits psychiater Aloïs Alzheimer de ziekte voor het eerst beschreef, is er nog geen adequate behandeling of werkend medicijn voorhanden.
Sinds de jaren 1990 staat de amyloïdehypothese centraal. Die duidt samenklontering van de eiwitstof amyloïde als belangrijkste oorzaak van de ziekte aan. Maar het onderzoek zit in het slop. De kandidaat-geneesmiddelen om de seniele plaques te verwijderen, werken niet zoals gehoopt. De ene na de andere klinische studie wordt stopgezet.
Alzheimer is een complexe ziekte, die zich in verschillende vormen manifesteert en meerdere oorzaken of triggers heeft. Genen spelen een rol, samen met externe factoren als luchtvervuiling. Recente studies tonen hoe fijnstof via de neus en de longen het brein kan bereiken en daar schade aanrichten.
Voor alzheimer liggen er geen ‘vlakke curves’ in het verschiet
In de nieuwe Eos lees je over de menopauzehypothese. Merkelijk meer vrouwen dan mannen worden dement, en dat heeft niet alleen te maken met een verschil in levensverwachting. In de menopauze hebben vrouwen last van tijdelijk geheugenverlies, een gevolg van de terugval van het hormoon oestrogeen. In combinatie met een genetische aanleg zou de overgang tot een groter risico op alzheimer kunnen leiden. Experts pleiten voor screening en een aangepaste levensstijl, maar ook voor hormoontherapie.
Voor alzheimer liggen er geen ‘vlakke curves’ in het verschiet. Een nieuwe, frisse aanpak van de neurodegeneratieve ziekte is nodig. Hopelijk mondt de coronacrisis uiteindelijk uit in een boost van het medisch onderzoek en meer internationale samenwerking. In deze onzalige tijd klinkt de roep naar meer wetenschap en kennis luider dan ooit.
