Pijn bij het vrijen ligt vooral aan te weinig opwinding.
Een op de drie jonge vrouwen heeft af en toe pijn bij het vrijen. En 15 procent van alle vrouwen heeft altijd pijn bij seks. Om het probleem te onderzoeken, waren er tot nog toe weinig mogelijkheden. Om na te gaan wat vaginale druk doet met een vrouw, beschikten onderzoekers enkel over vragenlijsten en over staafjes en drukinstrumenten die proefpersonen in de vagina moesten inbrengen.
De vrouwen kregen toen de opdracht naar seksfilmpjes te kijken. Als ze aangaven opgewonden te zijn, startte een onderzoeker met metingen te verrichten en genitale druk toe te passen. Uit dergelijke studies kwam een grotere pijngevoeligheid bij seksuele opwinding naar boven. Alleen was het daarbij sterk de vraag of de resultaten niet beïnvloed waren door de allesbehalve ideale onderzoeksmethode.
Klinisch psycholoog en seksuoloog Reinhilde Melles van Maastricht UMC+ ontwierp een nieuw instrument om pijn bij seks op een eenvoudiger manier te onderzoeken. De Vaginal Pressure Inducer (VPI) bestaat uit een latex ballonnetje dat vastzit in een broekje. Trekken vrouwen dat broekje aan, dan komt het ballonnetje in hun vagina terecht. Onderzoekers in een kamertje ernaast kunnen het ballonnetje met een pompje op afstandsbediening langzaam laten vollopen met lauw water om de druk in de vagina geleidelijk op te voeren.
Melles testte de VPI uit bij 41 proefpersonen. ‘We onderzochten gezonde vrouwen die geen klachten hadden wat seksualiteit betreft. We kozen voor gezonde proefpersonen omdat we niet wisten hoe het nieuwe instrument zich zou gedragen en hoe vrouwen het vonden om ermee te worden onderzocht.’ Terwijl de vrouwen naar achtereenvolgens neutrale, erotische en expliciete vrouwvriendelijke seksfilmpjes keken, lieten de onderzoekers het ballonnetje vollopen. Zodra de vrouwen de vaginale druk onaangenaam vonden, konden ze met een knop de druk beëindigen. Tijdens en na het experiment rapporteerden ze over hun gevoelens.
Als de proefpersonen een video hadden bekeken waarvan ze seksueel opgewonden raakten, beïnvloedde dat hun beleving en tolerantie van de vaginale druk op een positieve manier. Hoe explicieter de video was, hoe plezieriger ze de druk vonden. Ook vonden vrouwen een seksfilmpje met druk opwindender dan een seksfilmpje zonder. ‘Dat lijkt vanzelfsprekend, maar was tot nog toe nooit bewezen’, vertelt Melles. ‘Het is de eerste keer dat we een verband konden aantonen tussen seksuele opwinding en een plezierige en opwindende ervaring van vaginale druk.’
Daaruit volgt, aldus Melles, dat pijn bij het vrijen kan ontstaan door te weinig seksuele opwinding. ‘Bijvoorbeeld als een stel te weinig aandacht besteedt aan het voorspel. We kunnen nu ook veel meer adviseren aan vrouwen dat ze voldoende opgewonden moeten zijn voor ze aan de penetratie beginnen. Bovendien kan vaginale druk opwindend zijn, wat een positieve boodschap is voor vrouwen met pijn.’
Op basis van de test lijkt de VPI een zeer geschikt instrument voor onderzoek naar genitale pijn. Dat wil Melles in een volgend experiment testen bij vrouwen met genitale pijn en/of negatieve ervaringen met seksualiteit. Later wil ze nagaan of het apparaatje ook kan helpen bij het diagnosticeren en behandelen van vrouwen met genitale pijn. Bijvoorbeeld door hen een positieve associatie aan te leren tussen vaginale druk en seksuele opwinding. Nog later wil ze de VPI inzetten als zelfhulpinstrument bij genitale pijn.
