Schwann-cellen zorgen voor de aanmaak van het isolatiemateriaal rond de zenuwen in ons lichaam. Volgens nieuw onderzoek zouden ze ook een sleutelrol spelen bij hypergevoeligheid en chronische pijn.
Dankzij de myelineschede, een soort isolatielaagje, rond onze zenuwen kunnen ze bliksemsnel signalen doorsturen, zelfs als de afstand die het signaal moet afleggen groot is. Schwann-cellen zijn overal in ons lichaam (behalve in onze hersenen en ruggenmerg) verantwoordelijk voor de aanmaak en het onderhoud van dat isolatiemateriaal.
Eerder onderzoek kon Schwann-cellen al linken aan acute pijn. Wetenschappers van Duitse, Zweedse, Amerikaanse en Spaanse universiteiten bundelden hun krachten om te achterhalen of deze cellen ook een rol zouden kunnen spelen bij hypergevoeligheid en chronische pijn. Hypergevoeligheid is een overreactie van het pijnsysteem waarbij zelfs een onschadelijke prikkel, zoals een zuchtje wind door je haren, pijnlijk aanvoelt. Bij chronische pijn gaat men ook uit van een overreactie waarbij het pijnsysteem actief blijft, ook als het letsel al lang geheeld is.
Aan de hand van twee experimenten onderzocht de groep wetenschappers of Schwann-cellen een invloed hebben op het opmerken van trillingen of aanrakingen.
Voor de eerste proef haalden de onderzoekers Schwann-cellen uit de huid van muizen. Onder de microscoop zagen ze dat activatie van deze cellen leidde tot activatie van de zenuwcellen die trilling of aanraking registreren. Wanneer de Schwann-cellen gedeactiveerd waren, was een veel sterkere prikkel nodig voor de zenuwcellen het signaal doorgaven.
Nieuwe piste voor onderzoek
In het tweede experiment bekeken onderzoekers de functie van Schwann-cellen in levende muizen. Eerst leerden de muizen dat een trilling onder hun pootjes betekende dat ze water konden drinken door aan een buisje te likken. Vervolgens werden de Schwann-cellen in de pootjes van de helft van de muizen gedeactiveerd. Terwijl de eerste groep vrolijk begon te drinken bij elke trilling onder hun pootjes, reageerde de groep met gedeactiveerde Schwann-cellen pas bij een veel sterkere trilling.
Schwann-cellen blijken dus niet alleen belangrijk voor het registreren van acute pijn, ze zijn ook cruciaal voor het doorgeven van (normaal) niet-pijnlijke prikkels zoals trillingen en aanrakingen. Daarom gaan de onderzoekers ervan uit dat Schwann-cellen de boosdoener zijn bij hypergevoeligheid en chronische pijn. Hoe dat mechanisme precies in elkaar zit, moet nog verder onderzocht worden.
'Dit is zeker een mooi fundamenteel onderzoek', zegt Jolien Hendrix. Ze is doctoraatsstudent aan de VUB en KU Leuven en probeert in haar onderzoek te begrijpen wat er biologisch misgaat bij chronische pijn en hypergevoeligheid. 'De onderzoekers hebben de Schwann-cellen zelf gemanipuleerd. Door bij elke test ook het gedrag van muizen te bekijken waarvan ze géén respons verwachtten, konden ze nagaan of die activatie of de-activatie van de Schwann-cellen gelukt was. Dat maakt het een sterk onderzoek', zegt Hendrix.
Volgens de wetenschappers is deze studie een belangrijke eerste stap richting een effectieve behandeling van pijn. Die verwachtingen tempert Hendrix: 'Dit is zeker een nieuwe piste voor toekomstig onderzoek naar pijn en hypergevoeligheid. Al zal het nog wel even duren voor we er in de klinische praktijk iets van merken. Een eventuele behandeling zal nog zeker enkele decennia op zich laten wachten.'
Een doorbraak in onderzoek betekent niet hetzelfde als een doorbraak in de behandeling. De bevindingen zoals die uit het onderzoek hierboven besproken, kunnen de basis vormen voor een nieuwe therapie, maar het ontwikkelingstraject neemt nog jaren in beslag.
