Er is geen samenhang tussen hoe iemand zich voelt en welke gezichtspieren hij of zij gebruikt.
Gezichtsuitdrukkingen verklappen niet hoe iemand zich daadwerkelijk voelt. Zo concluderen Amerikaanse computerwetenschappers van de Ohio State University.
De onderzoekers analyseerden spierbewegingen van proefpersonen en vergeleken die met hun emoties. Ze probeerden aan de hand van de spieraanspanningen te raden hoe de proefpersonen zich voelden. Die voorspellingen bleken bijna nooit correct.
Volgens de computerwetenschappers zijn gezichtsuitdrukkingen deels cultureel bepaald en deels afhankelijk van de context. Soms lach je bijvoorbeeld omdat je denkt dat dit sociaal gezien gewenst is. En als je gelukkig of blij bent, loop je waarschijnlijk niet de hele dag met een glimlach rond.
De onderzoekers maken zich zorgen. Een aantal bedrijven is namelijk bezig om software te ontwikkelingen die gezichtsuitdrukkingen kunnen koppelen aan emoties en intenties. Bijvoorbeeld om te achterhalen of een verdachte schuldig is aan een misdaad, een student wel of niet oplet tijdens de les en of een klant wel echt tevreden is met zijn aankoop. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dus dat zoiets niet mogelijk is. Volgens de wetenschappers kunnen verkeerde conclusies over hoe iemand voelt, leiden tot verkeerde beslissingen over de betreffende persoon.
Er zijn wel andere aanwijzingen die iets prijsgeven over hoe iemand zich voelt. Bijvoorbeeld gezichtskleur. Er komen peptides, vooral hormonen, vrij in de hersenen die de doorbloeding van het gezicht beïnvloeden. Daarnaast kunnen context, lichaamshouding en culturele achtergrond duiding geven.
‘Dit onderzoek bevestigt wat eerdere onderzoeken ook laten zien’, meent Agneta Fischer, hoogleraar Emoties en affectieve processen en decaan van de faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (Universiteit van Amsterdam). ‘Hoe meer aanwijzingen je hebt, hoe beter je kunt inschatten hoe een ander zich voelt. Als je naast het gezicht ook de rest van het lichaam ziet, hoort wat iemand zegt of ziet in welke omgeving de ander zit, bijvoorbeeld in een trein of een voetbalstadion, dan weet je veel meer.’ Volgens Fisher zijn deze bevindingen echter niet nieuw. ‘Het is al langer bekend dat er geen een-op-eenrelatie is tussen hoe mensen zich voelen en welke gelaatsexpressie ze laten zien.’
De bevindingen zijn gepresenteerd tijdens de annual meeting of the American Association for the Advancement of Science in Seattle op 16 februari 2020.
