De hallucinaties gaan gepaard met een verstoorde verbinding in de fronto-temporale hersenkwab. Mogelijk helpen de bevindingen bij het voorspellen en verlichten van de hallucinaties.
Ongeveer de helft van de patiënten met de ziekte van Parkinson heeft geregeld last van hallucinaties. Meestal zijn het hallucinaties waarbij het gevoel ontstaat dat er iemand voorbijloopt of achter je staat. Sommige patiënten kampen er wekelijks of zelfs dagelijks mee en de hallucinaties verergeren naarmate de ziekte vordert. Hallucinaties verhogen ook het risico op een psychose, dementie en sterfte bij patiënten met parkinson.
‘Sommige patiënten realiseren zich dat dit soort ervaringen hallucinaties zijn en hebben nog een goed inzicht in de realiteit’, legt psychiater en hoogleraar Neuropsychiatrie Odile van den Heuvel (Amsterdam UMC) uit. ‘Andere patiënten hebben ernstigere hallucinaties. Ze zien bijvoorbeeld indringers in huis of hebben het gevoel dat iemand onder de dekens aan hun voeten trekt. Dat soort hallucinaties zorgen voor angsten en soms gaan patiënten er ook naar handelen.’
Hallucinaties opwekken
Waar hallucinaties bij parkinsonpatiënten precies vandaan komen is onbekend. Een internationaal team van wetenschappers onderzocht met robotsystemen die hallucinaties opwekken wat er in de hersenen gebeurt tijdens zo’n hallucinatie. 56 deelnemers met parkinson en 49 gezonde proefpersonen deden aan het onderzoek mee. De proefpersonen moesten een soort robotarm besturen met hun hand. Diezelfde bewegingen werden vertraagd uitgevoerd door een soort pookje dat tegen de rug van dezelfde proefpersoon aan bewoog. Daardoor kregen de proefpersonen het gevoel alsof niet zijzelf die beweging maakten, maar alsof er iemand anders achter hun stond. De wetenschappers legden de gezonde proefpersonen tegelijk in een MRI-scanner om te onderzoeken wat er tijdens zo’n hallucinatie in het brein gebeurt.
Verstoord hersennetwerk
Tijdens de hallucinaties bleek het fronto-temporale netwerk te activeren. Dat is een netwerk dat zich voorin en aan de zijkanten van de hersenen bevindt en onder meer een belangrijke rol speelt bij emotionele functies, waaronder empathie en motivatie. In de proefpersonen met de ziekte van Parkinson bleek datzelfde netwerk verstoord te zijn. De verbindingen tussen de verschillende hersencellen waren in de patiënten met parkinson minder sterk dan in de gezonde deelnemers. Bovendien konden de wetenschappers aan de hand van de sterkte van de verbindingen voorspellen hoe ernstig de hallucinaties van de parkinsonpatiënten waren. Ook blijken de connecties in het netwerk samen te hangen met de mate van cognitieve achteruitgang.
Volgens Van den Heuvel zijn er meerdere dingen die hallucinaties bij parkinsonpatiënten kunnen uitlokken. ‘Door hoge doseringen van het geneesmiddel Levodopa of van dopamine-antagonisten kunnen hallucinaties ontstaan. Vaak verdwijnen ze weer zodra je de medicatie verlaagt. Daarnaast kan bijvoorbeeld ook een infectie hallucinaties uitlokken.’
De auteurs menen dat vervolgonderzoek er mogelijk voor kan zorgen dat het diagnosticeren van hallucinaties in patiënten met de ziekte van Parkinson verbetert. En dat er therapieën worden ontwikkeld om hallucinaties te behandelen die gericht zijn op dit hersennetwerk.
