Opvliegers, een lichaam dat de kilo’s opstapelt, brain fog, spierpijn, uitvallend haar en een opdrogende vagina. Ook al wil Tine Embrechts het in haar tv-programma Menopauzia luchtig aanpakken, de menopauze blijft niet echt iets om naar uit te kijken. Of toch wel?
Beeld: Actrices Tine Embrechts, Barbara Sarafian en Els Dottermans spelen in Menopauzia de ‘menospotters’: drie post-menopauzale vrouwen die overgangssymptomen gaan spotten in het wild.
Ook de mentale impact is groot. Fotografe Lieve Blancquaert getuigt dat ze daar nog het meeste last van heeft gehad. Ze herinnert zich dat ze midden op straat stond toen de gedachte haar overviel dat ze weg wilde. Weg van haar gezin, van haar werk, van alles.
Veel vrouwen voelen zich door de wisselende hormonen tijdens de overgang niet meer zichzelf. Vier op de tien vrouwen in de overgang vertonen symptomen van een depressie, en een op de dertien vrouwen denkt in die periode wel eens aan zelfdoding. Ze hebben geen zin meer in hun leven. Voelen zich futloos. En ook: nutteloos.
Hormonen kunnen daar de hand in hebben. Oestrogeen heeft invloed op de ‘gelukshormonen’ serotonine, dopamine en oxytocine. Als dat gaat schommelen of dalen, kan het gemoed rare bokkensprongen maken. Maar er is ook het hele idee van de menopauze. Hoe de maatschappij ernaar kijkt, en wat vrouwen daarvan internaliseren. Vrouwen moeten vooral jong, slank en strak zijn. Bij mannen lijkt dat allemaal wat minder uit te maken.
Ook Tine Embrechts twijfelt er soms aan of ze als actrice nog aan de bak zal komen zodra ze de vijftig is gepasseerd. Tja, heel veel voorbeelden heeft ze niet op het kleine scherm. Zangeres Nikkie Van Lierop associeert ouder worden met verdorren en grijze kleren dragen. Zodat je vooral niet opvalt.
Maar waarom zou je je neerleggen bij dat beeld van ‘oud, versleten en nutteloos’? De grote meerderheid van de vrouwen van vijftig werkt, en heeft nog vele jaren te gaan.
De mentale dip die veel vrouwen ervaren tijdens de perimenopauze doet hen ook nadenken over wat ze belangrijk vinden in het leven. Over wat ze graag doen, en wat niet. En dat het nu het moment is als er iets moet veranderen. Een midlifecrisis? Misschien.
Maar crisissen gaan ook voorbij. De productie van oestrogeen en progesteron stabiliseert op een bepaald moment – op een veel lager niveau dan voor de menopauze. Maar dat heeft ook zo zijn voordelen. Het testosteron, dat zogenaamd mannelijk hormoon dat vrouwen evengoed hebben, wordt relatief gezien belangrijker. Dat bezorgt vrouwen niet alleen het occasionele haartje op de kin, maar ook wat meer zelfvertrouwen en branie. Iets waar politica Hilde Crevits over vertelt in Menopauzia. De menopauze maakte haar naar eigen zeggen zelfverzekerder en rustiger. Ze weet wat ze kan, ze weet wat ze wil - én wat ze niet wil. Ik merkte het ook toen ik met vrouwen sprak voor mijn boek F*ck de menopauze. Velen vertelden me over die aangename kant. Ze trekken zich minder aan van wat anderen over hen denken. Ze weten beter wat ze willen, en cijferen zich niet meer weg voor hun partner, kinderen of baas. Sommigen gooien hun carrière om; anderen worden opnieuw verliefd.
Het leven is dus allerminst voorbij na de menopauze. Integendeel. Dan kunnen vrouwen de vruchten plukken van de inzichten die de perimenopauze hen heeft gegeven. Never waste a good crisis. Dus kijk maar uit voor die vrouwen van vijftig!
Liesbeth Gijsel is wetenschapsjournalist en hoofdredacteur van ‘Eos Psyche&Brein’. Ze schreef ook het boek ‘Fuck de menopauze’, waarin ze op een toegankelijke manier misverstanden en inzichten over de menopauze op een rijtje zet. In Menopauzia komt ze aan het woord als expert.
Menopauzia is vanaf 31 oktober elke donderdag rond 20.40 uur te zien op VRT 1 en via VRT MAX.
