‘What are you PMSing about?’ is een uitspraak die Engelstaligen weleens gebruiken wanneer een vrouw vlak voor haar menstruatie stemmingswisselingen ervaart en te kampen krijgt met hevige emoties. Maar wat is het premenstrueel syndroom (PMS) nu echt? En wat weten we tot nu toe over menstruele klachten?
Studentes psychologie Liese Opsomer en Tilia Linthout van de Universiteit Gent schrijven hier hun masterproef over. Bij zowel Liese als Tilia groeide de interesse in deze thematiek door persoonlijke ervaringen. ‘Toen drie zomers geleden een trombose onder mijn sleutelbeen werd vastgesteld, diende ik onmiddellijk mijn anticonceptie te stoppen. Ik voelde mij plots volledig uit balans. Het leek alsof ik mij ongelukkiger en triestiger voelde zonder hiervoor een specifieke reden te hebben. Maar niet elke dag. Ik begon het bij te houden en merkte dat dit maandelijks gebeurde, enkele dagen voor mijn menstruatieperiode zou beginnen. Het patroon dat ik vaststelde, leek overeen te komen met wat ik las over PMS’, aldus Liese.
Tilia staat versteld hoe weinig onderzoek er gebeurt naar deze problematiek en naar andere zaken die gelinkt zijn aan het menstrueren: ‘Ik was al deel van Anticoncept, een vereniging die zich inzet voor sensibilisering omtrent anticonceptie. Maar ik hoopte ook nu met deze masterproef licht te werpen op PMS. Ik heb zelf veel ervaringen met mensen die menstruele klachten niet serieus nemen, terwijl ik wel echt merk dat ik me één vierde van de maand compleet anders gedraag.’
Wat is het premenstrueel syndroom (PMS)?
Het premenstrueel syndroom is de benaming voor een cluster van zowel fysieke, psychische als gedragsmatige symptomen die één tot twee weken voor de menstruatie opduiken, vervolgens afnemen en miniem tot helemaal niet meer aanwezig zijn na de menstruatie. Er wordt een grote spreiding gezien wat betreft de symptomen en klachten die gepaard gaan met PMS. Deze kunnen variëren van milde tot levensingrijpende klachten.
Er blijven nog steeds veel vragen rond PMS. Het is reeds bekend dat onze hormonen een oorzakelijke rol spelen, maar of je al dan niet lijdt aan PMS wordt niet beoordeeld op basis van hormoononderzoek, maar enkel op basis van de relatie tussen de klachten en cyclus. Hoe hormonale schommelingen zich specifiek vertalen naar welbepaalde emoties op specifieke tijdstippen tijdens de cyclus, is nog onbekend.
‘Overdrijf eens niet’
Wat als die klachten dus echt je dagelijkse leven gaan beïnvloeden? ‘Ik krijg vaak te horen dat ik overdrijf, dat het allicht minder pijn doet dan ik laat uitschijnen’, zegt Tilia. ‘In landen zoals Japan en Indonesië bestaat er zoiets als menstruatieverlof. Maar bij ons is dat niet het geval. Menstruele klachten zijn geen geldige reden om pakweg een dag of twee verlof te nemen op je job. We moeten de pijn maar proberen negeren, terwijl onze hormonen van binnen de boel op stelten zet.’
Hiaten in de literatuur
Zelfs zonder de fysieke pijn is de mentale last tijdens de menstruatie voor velen te zwaar om te dragen. Niet alleen gaat ongesteld zijn vaak gepaard met een gebrek aan motivatie en energie, ook krijgen veel vrouwen te kampen met depressieve of zelfs suïcidale gedachten. De dagen voor de menstruatie start, stapelen de piekergedachten zich op en gaat ook het stressgehalte de hoogte in.
‘De dagen voor mijn menstruatie namen de hormonen mij precies over. Het voelde soms alsof ik een toeschouwer was geworden van mijn eigen leven en de controle over mijn eigen emoties kwijt was. Die dagen is het dan vooral de stress, emoties en piekergedachten ondergaan’, aldus Liese.
De onbekendheid en de miskenning van het premenstrueel syndroom zorgt ervoor dat vele vrouwen onbehandeld blijven. Waar komen al deze klachten vandaan en hoe variëren ze tijdens de volledige menstruatiecyclus? ‘We vonden het tijd voor een nieuwe studie die ons een antwoord kan geven op deze vragen, en zo hiaten in de literatuur kan opvullen’, legt Tilia uit.
Nieuwe studie aan de UGent
Aan de Universiteit Gent wordt nu een baanbrekend en grootschalig onderzoek gedaan naar deze schommelingen in stress, emoties en piekergedachten tijdens de menstruatiecyclus, en dit bij zowel vrouwen met als zonder PMS. ‘We laten proefpersonen verschillende foto’s beoordelen waarbij hun gezicht ondertussen opgenomen wordt via de webcam van hun computer’, aldus Liese en Tilia. ‘Op deze foto’s staan verschillende zaken afgebeeld. Daarna maken we gebruiken van een innovatieve gezichtsanalyse, waarbij niet wij, maar algoritmes de gezichtsuitdrukkingen lezen. Het gebeurt dus volledig anoniem en deze analyse stelt ons in staat een beter zicht te krijgen op wat er echt afspeelt bij de vrouwen, zonder dat ze dit kunnen verbloemen of verdoezelen. Meer dan 300 personen namen reeds deel, maar we zoeken nog zeker 200 personen. Alle hulp is dus welkom!’
Deze studie is volledig online en vanuit huis uit te voeren. Dus wil jij ook meehelpen het gat in de literatuur rond menstruatie en PMS te vullen, dan kan dat! Check deze link voor meer informatie over de studie en of je deel kunt nemen.
