Marlies Gillis (KU Leuven) ziet op basis van hersenactiviteit of mensen taal enkel horen of effectief begrijpen. Haar onderzoek biedt uitzicht op betere gehoorapparaten en inzicht in comapatiënten.
Als je naar taal luistert, hoor je niet alleen geluid, maar ook betekenis. Om een gesprek te kunnen voeren, moet je taal heel snel en efficiënt verwerken. Daarom maken we voortdurend onbewust voorspellingen over wat iemand zal zeggen. Wanneer iemand iets onverwachts zegt, reageren onze hersenen verbaasd - iets wat in het jargon een N400-respons heet.
Precies die N400-respons heeft Marlies Gillis (28) kunnen waarnemen via EEG-metingen van de hersenactiviteit tijdens het luisteren naar natuurlijke taal. Gillis vond dat het N400-golfje inderdaad aangeeft dat je taal begrijpt. Als je taal niet begrijpt, dan kun je geen voorspellingen doen, word je niet verrast en blijft de N400-piek achterwege.
Voorlopig is de respons moeilijker te detecteren bij zestigplussers en op individueel niveau. Als dat lukt, liggen concrete toepassingen in het verschiet. Er wordt vaak gezegd comapatiënten niet reageren op wat je zegt, maar ze je misschien wel begrijpen. Dat zou met dit soort tests nagegaan kunnen worden. Gillis’ onderzoek zou op termijn ook kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van beter afgestelde gehoorapparaten.
‘Deze prijs vormt voor mij een extra motor om mijn onderzoek verder op punt te zetten. Ik hoop in de toekomst een verschil te kunnen maken voor kinderen met dyslexie’, zegt Gillis.
Met de award bekronen wetenschapsblad Eos en de Jonge Academie de meest beloftevolle jonge onderzoeker van het moment. Een vakjury onder leiding van voorzitter Valerie Trouet benoemde Gillis als winnaar. De publieksprijs gaat naar plastisch chirurg in opleiding Ignace De Decker (Universiteit Gent)
Gillis ontvangt een werk van beeldend kunstenaar Lodewijk Heylen, lid van de Jonge Academie.
Vakjury
De vakjury maakte een beslissing onder leiding van Valerie Trouet, dendrochronoloog met wereldfaam. Ze bestudeert al meer dan twintig jaar de klimaatverandering aan de hand van jaarringen van bomen.
Dit waren de andere juryleden:
Klimaatwetenschapper Tom Van Der Stocken,
Kunstwetenschapper Nele Wynants
Criminoloog Christophe Vandeviver, leden van de Jonge AcademieMarleen Finoulst, arts en hoofdredacteur Gezondheid en Wetenschap
Freelance wetenschapsredacteur Senne Starckx,
Ilse Boeren, redacteur natuurwetenschappen, milieu en energie bij Eos Wetenschap
Dit waren de laureaten:
Raf Van Rooy (KU Leuven) bestudeert teksten geschreven in het ‘Nieuw-Oudgrieks’, een vorm van Oudgrieks die in de renaissance populair werd onder intellectuelen in Europa.
Ruth Styfhals (KU Leuven) bestudeert de hersenen van octopussen. Die dieren hebben een heel grote cognitie, maar ze beschikken over heel andere hersenen dan de onze. Styfhals wil zo de essentie van het brein ontdekken.
Karen Peynshaert (Universiteit Gent) gebruikt een slimme combinatie van laserlicht en kleurstof om een membraan in het oog te doorboren dat nu vrijwel geen enkel geneesmiddel doorlaat naar het netvlies. Die techniek kan een grote impact hebben op de oogheelkunde.
Marlies Gillis (KU Leuven) vond een manier om te achterhalen of mensen taal begrijpen. Dat onderzoek biedt uitzicht op beter afgestelde gehoorapparaten en inzicht in comapatiënten.
Ignace De Decker (Universiteit Gent) doet onderzoek naar uiteenlopende manieren om de littekenkwaliteit en zo de levenskwaliteit van brandwondenpatiënten te verbeteren.
