Onderzoekers ontwikkelden een nieuwe methode die dementie met 80 procent nauwkeurigheid kan voorspellen, tot negen jaar voordat de diagnose daadwerkelijk wordt gesteld.
Wereldwijd leiden ongeveer 55 miljoen mensen aan dementie. De ziekte van Alzheimer is daar in 60-70% van de gevallen verantwoordelijk voor. Deze ziekte tast het Default Mode Netwerk (DMN) aan, een netwerk van hersengebieden waaronder de mediale prefrontale cortex, de posterior cingulate cortex, en de bilaterale inferieure pariëtale cortex, samen met een reeks aanvullende hersengebieden. Er werd steeds verondersteld dat dat netwerk actief is wanneer het brein ‘in rust’ is. Vandaag weten we dat het ook een rol speelt bij verschillende cognitieve processen zoals het ophalen van herinneringen en sociaal begrip.
Onderzoekers van de Queen Mary University in Londen onderzochten of veranderingen in de communicatie tussen hersengebieden van het Default Mode Network (DMN) dementie kunnen voorspellen. Hiervoor gebruikten ze hersenscans van meer dan 1.100 vrijwilligers. Van die groep ontwikkelden 81 personen uiteindelijk dementie. Ze vergeleken de functionele MRI-scans van die mensen met de hersenscans van meer dan 1.000 personen zonder dementie. Om een breed beeld van dementie te krijgen, sloten ze andere vormen dan de ziekte van Alzheimer niet uit.
De onderzoekers gebruikten verschillende statistische analyses om na te gaan hoe de activiteit in één hersengebied verandert als gevolg van de activiteit in een ander gebied. Ze ontdekten verschillende veranderingen in de verbindingen die ofwel remmend ofwel stimulerend werken. Sommige van die verbindingen werden sterker bij mensen met dementie, terwijl andere juist zwakker werden. Aan de hand van de verstoorde communicatie in het DMN ontwikkelden de onderzoekers een biofysisch model dat nauwkeurige voorspellingen kan maken. Dat model voorspelt niet enkel of iemand dementie zal ontwikkelen, maar ook wanneer. Aan de hand van de gegevens die de onderzoekers verzamelden, konden ze dementie met 80 procent zekerheid voorspellen tot negen jaar voor de diagnose.
Preventieve strategieën
Tot slot vonden de onderzoekers ook een duidelijke associatie tussen de verstoorde communicatie in het DMN en sociale isolatie. Dat kan te wijten zijn aan de grote overlap die er is tussen het DMN en het netwerk dat vermoedelijk instaat voor ons sociaal begrip. Dat netwerk zou erg gevoelig zijn voor iemands sociale omgeving.
De onderzoekers konden wel geen onderscheid maken tussen schadelijke veranderingen en compensatiemechanismen. Dat zijn strategieën die de hersenen gebruiken om een bepaald verlies recht te zetten. Toch zijn de bevindingen veelbelovend. Aan de hand van een hersenscan, zou je op basis van het biofysisch model op je 60ste kunnen voorspellen of je voor je 70ste dementie zal ontwikkelen en wanneer. Vroegtijdige detectie van dementie is dan ook een waardevol doel. Zeker als er in de toekomst medicijnen zouden zijn die het ziekteverloop van de ziekte van Alzheimer kunnen beïnvloeden. Maar ook bij andere vormen van dementie kan vroegdetectie waardevol zijn om een aantal preventieve strategieën toe te passen, zoals veranderingen in de levensstijl. In de toekomst zouden de bevindingen wel nog verfijnd moeten worden aan de hand van nieuwe studies voor het model in de praktijk kan worden toegepast.
