Ontsteking kan depressie veroorzaken

Depressies zijn soms het gevolg van een ontsteking. Wordt die lichamelijke oorzaak aangepakt, dan verdwijnt ook de depressie.

Mensen met een depressie hebben vaak een lagere concentratie van het ‘geluks’-hormoon serotonine in hun bloed. Veel antidepressiva zijn er dan ook op gericht meer serotonine beschikbaar te maken. Maar er komen steeds meer aanwijzingen dat een depressie ook gelinkt kan zijn aan het immuunsysteem. Daarbij spelen cytokinen een cruciale rol. Dat zijn de signaalstoffen die een (ontstekings)reactie tegen een ziekteverwekker op gang trekken en nadien weer afremmen. Ze zorgen er daarnaast voor dat we ons lusteloos en moe voelen, sociale contacten mijden, minder gaan eten, …: kortom, dat we alleen nog zin hebben om ons terug te trekken in een warm bed, zelfs al hebben we alleen last van een simpele verkoudheid. Dat is goed, want terwijl wij rusten, krijgt ons immuunsysteem alle tijd om de ziekte te lijf te gaan.

Deze psychische symptomen lijken wel heel erg op de symptomen van een depressie of andere aandoeningen zoals burn-out of het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS). Uit meerdere studies is inderdaad gebleken dat mensen die aan een depressie lijden hogere concentraties ontstekingsbevorderende signaalstoffen in hun bloed hebben dan psychisch gezonde mensen. Mogelijk is hun immuunsysteem uit balans geraakt door een chronische ontsteking die verder weinig klachten geeft, zoals een infectie aan de urinewegen of een tandwortelontsteking. Als die niet ontdekt worden, bestaat het risico dat de patiënt bij een psychotherapeut terechtkomt, terwijl hij eigenlijk simpelweg ontstekingsremmers nodig heeft.

Andere studies wijzen op de rol die stress speelt. Chronische en acute stress zouden ervoor kunnen zorgen dat ons immuunsysteem permanent in staat van paraatheid verkeert, en dus ontstekingsbevorderende cytokinen produceert. Psychiater Charles Raison (University of Arizona) kwam na een meta-analyse van verscheidene studies dan weer tot de conclusie dat ons immuunsysteem in onze moderne, ‘microbenloze’ samenleving te weinig getraind raakt en daardoor overreageert op onschadelijke stoffen. Dat zou niet alleen het ontstaan van allergieën bevorderen, maar ook van depressies.

Er zijn dus veel aanwijzingen dat bij depressie het evenwicht tussen ontstekingsbevorderende en ontstekingsremmende signaalstoffen is verstoord. Daarom experimenteren onderzoekers momenteel met ontstekingsremmers. Zo toonde Jance Kiecolt-Glaser (University of Ohio) bijvoorbeeld al aan dat studenten minder examenstress hebben als ze onstekingsremmende omega-3-vetzuren kregen. Experimenten met proefdieren liet ten slotte zien dat de toediening van ontstekingsremmende signaalstoffen hen minder moe en lusteloos maakte.

Dit artikel is gebaseerd op het artikel "Als het afweersysteem depressief maakt". U leest het uitgebreide artikel in het recentste nummer van Psyche&Brein.