Er verschijnen steeds meer berichten in de media over de mentale problemen waar jonge moeders mee te maken krijgen. Campagnes roepen op tot meer specialisatie om deze aandoeningen te bestrijden. Hoe zit dat met jonge vaders?
Op dit moment kunnen enkel vrouwen officieel de diagnose van postnatale depressie krijgen. In de psychologische ‘bijbel’, het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM), vinden we de diagnose ‘peripartum depressie’. Dit is een klinische depressie die op elk moment tijdens de zwangerschap, en tot vier weken na de bevalling, kan voorkomen. Volgens experten kan deze depressie zich zelfs voordoen tot een jaar na de bevalling.
Een postnatale depressie verschilt niet veel van een traditionele depressie. Ook hier gaat het om een periode van minstens twee weken waarin de patiënt worstelt met negatieve gedachten en ongemotiveerd is. Andere symptomen zijn: slecht slapen, onrustigheid, gewichtsschommelingen, schuldgevoelens, een gevoel van waardeloosheid en gedachten aan de dood. Het belangrijkste verschil is dat er bij een postnatale depressie nog een andere persoon betrokken is, namelijk het kind.
Op lange termijn hebben postnatale depressies een negatieve invloed op het kind. Hij of zij heeft last van ontwikkelingsproblemen, problemen met sociale interacties, relatieproblemen en andere gezondheidsproblemen.
7-20% van de nieuwe moeders lijden aan een postnatale depressie. Therapeuten nemen meestal aan dat deze depressie het gevolg is van veranderingen in de hormoonspiegel na de bevalling. Dit is gedeeltelijk waar, maar er zijn nog veel andere factoren die een rol spelen in postnatale depressies. Armoede, jonge leeftijd, gebrek aan een sociaal vangnet en het trauma van de bevalling bijvoorbeeld. Daar komt nog eens het overweldigende gevoel van verantwoordelijkheid dat nieuwe ouders ervaren bij.
Depressieve moeders voelen zich vaak enorm schuldig tegenover hun baby. Ze zijn bang om veroordeeld te worden door de maatschappij. Als gevolg hiervan geven minstens 50% van de vrouwen niet aan dat ze een probleem hebben. Anderen praten er niet over uit angst dat ze zich bij de sociale dienst moeten verantwoorden.
Steeds meer bewijs
Mannen kunnen ook last hebben van deze symptomen. Het verschil is dat er geen officiële diagnose bestaat voor postnatale depressie bij mannen. Studies uit verschillende landen zoals Brazilië, de VS en het VK tonen aan dat 4-5% van de vaders zich depressief voelt na de geboorte van hun kind. Andere studies beweren zelfs dat het eerder om 10% van de vaders gaat.
De oorzaak voor deze depressie bij mannen is dezelfde als bij vrouwen. Toch zijn er extra complicaties wanneer mannen last hebben van een postnatale depressie. Over het algemeen zoeken mannen minder snel hulp voor hun mentale problemen.
De sociale norm schrijft voor dat mannen hun emoties moeten verbergen. Deze verantwoordelijkheid weegt waarschijnlijk nog zwaarder op vaders, omdat ze voor hun gezin willen zorgen. Vooral na de geboorte van hun eerste kind moeten mannen omgaan met veel plotse veranderingen. Het inkomen van het gezin daalt en ook de partnerrelatie verandert. Deze factoren lokken depressieve gevoelens uit.
Het is dus belangrijk om zowel vaders als moeders te helpen in deze periode. Een postnatale depressie bij de vader kan de ontwikkeling van het kind ook schaden. Mannen zoeken minder snel hulp dan vrouwen. Daar komt nog eens bij dat therapeuten de mentale problemen van de vader minder serieus nemen dan die van de moeder. We hebben meer bewijs nodig om aan te tonen dat nieuwe vaders net zo veel hulp verdienen als nieuwe moeders.
Weinig tools
Gezondheidsdeskundigen hadden lange tijd niet de juiste tools om mentale problemen na de geboorte op te sporen en te behandelen. Recente campagnes in het VK zorgden voor beleidsveranderingen en betere richtlijnen op dit gebied. Toch zeggen de nieuwe richtlijnen van het National Institute for Health and Care Excellence (NICE) nog steeds niets over de behoeftes van vaders. Volgens een woordvoerder van het NICE zullen de richtlijnen niet veranderen zolang er geen bewijs bestaat voor postnatale depressies in mannen. Er bestaan nochtans veel acties om aandacht te trekken voor dit fenomeen. Als we de hormonale factoren links laten liggen zien we evenveel risicofactoren voor een postnatale depressie in mannen als in vrouwen. Het wordt tijd dat we dit probleem officieel erkennen.
Vertaling: Silke Hendriks
