De James Webb Space Telescope fotografeerde spiraalstelsels waarin sterren worden geboren en sterven. Nooit eerder zijn sterrenstelsels op deze afstanden zo gedetailleerd in beeld gebracht.
Dit fotomozaïek toont opnamen van negentien spiraalvormige sterrenstelsels, gemaakt door de James Webb Space Telescope. Nooit eerder zijn sterrenstelsels op deze afstanden (tientallen miljoenen lichtjaren) zo gedetailleerd in beeld gebracht. Sterrenkundigen gebruiken de foto’s en metingen om een beter zicht te krijgen op de structuur en evolutie van spiraalstelsels zoals ons eigen Melkwegstelsel.
Omdat ruimtetelescoop Webb waarnemingen verricht op infrarode golflengten, zijn de kleuren op deze foto’s niet ‘echt’. De gele, oranje en rode gebieden markeren de plaatsen waar zich veel microscopisch kleine stofdeeltjes bevinden. Die produceren geen zichtbaar licht maar wel infrarode straling. Uit zulke stof- en gaswolken ontstaan nieuwe sterren. Het Europese MIRI-instrument aan boord van de Webb-telescoop brengt op die manier de locaties van kosmische kraamkamers in beeld.
In de spiraalarmen, waar de meeste nieuwe sterren ontstaan, zijn veel individuele jonge sterren en talloze sterrenhopen zichtbaar. Die zijn vooral goed zichtbaar met de Amerikaanse Near-Infrared Camera van de Webb-telescoop. De blauwe tinten in de kernen van de meeste sterrenstelsels wijzen juist op de aanwezigheid van oude sterren, met leeftijden van vele miljarden jaren. Daarnaast herbergt vrijwel elk sterrenstelsel een zwaar zwart gat in het centrum, maar die zijn op deze foto’s niet zichtbaar.
Wat vooral opvalt op de Webb-foto’s zijn de grote, ronde ‘holtes’ in de stofverdeling. Die zijn zo goed als zeker veroorzaakt door supernova’s (ontploffende sterren) en andere explosieve verschijnselen in de spiraalarmen.
De nieuwe opnamen maken deel uit van het PHANGS-project (Physics at High Angular resolution in Nearby GalaxieS), waarin zo’n 150 astronomen samenwerken om de ‘werking’ van sterrenstelsels beter te begrijpen. Daartoe worden de Webb-resultaten gecombineerd met waarnemingen van de Hubble Space Telescope, de Europese Very Large Telescope, en het ALMA-observatorium in Noord-Chili.
