Herkomst van meeste meteorieten achterhaald
26 november 2024 door Govert SchillingRuim een op de drie meteorieten die op aarde zijn gevonden, is afkomstig van de planetoïde Massalia. Dit rotsachtige hemellichaam, met een diameter van circa 150 kilometer, moet een paar honderd miljoen jaar geleden in botsing zijn gekomen met een soortgenoot.
Brokstukken van die botsing regenden 466 miljoen jaar geleden op aarde neer, en veroorzaakten de klimaatomslag en de resulterende uitstervingsgolf in het Ordovicium. Dat is een periode uit de geologische tijdschaal, die ongeveer van 485 tot 443 miljoen jaar geleden duurde.
De meeste brokstukken bleven echter rond de zon cirkelen; er zijn inmiddels ruim zesduizend leden van de Massalia-familie ontdekt. Een kleine veertig miljoen jaar geleden vond opnieuw een (minder heftige) botsing in deze planetoïdenfamilie plaats, en daar hebben we 37 procent van alle gevonden meteorieten op aarde aan te danken.
Karin en Koronis
Die conclusie trekken wetenschappers van het Centre National de la Recherche Scientifique, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht en de Karelsuniversiteit in Praag in drie artikelen in Astronomy & Astrophysics en Nature. Twee jongere planetoïdenfamilies – Karin en Koronis geheten, met leeftijden van ‘slechts’ 5,8 en 7,6 miljoen jaar – vormen volgens de onderzoekers de oorsprong van nog eens 33 procent van alle meteorieten. Met andere woorden: zeventig procent van de ruim zeventigduizend ruimtestenen die tot nu toe zijn gevonden, is afkomstig van slechts drie jonge planetoïdenfamilies.
De conclusies zijn gebaseerd op spectroscopisch onderzoek van duizenden planetoïden in de verschillende families. Dat biedt inzicht in de chemische samenstelling, die vervolgens vergeleken kan worden met die van meteorieten. Daarnaast voerden de onderzoekers computersimulaties uit om te bestuderen hoe brokstukken van botsingen zich door het zonnestelsel verspreiden en zo op aarde terecht kunnen komen.
Andere (en meestal oudere) planetoïdenfamilies vormen de herkomst van zo’n vijftien procent van alle gevonden meteorieten. Van zes procent was eerder al achterhaald dat ze afkomstig zijn van de maan, van de planeet Mars, of van de planetoïde Vesta. In totaal is nu dus van meer dan negentig procent van alle meteorieten de herkomst bekend. De hoop is dat toekomstig onderzoek ook voor de resterende paar duizend meteorieten uitsluitsel zal kunnen geven.
